A grey background indicates that citations were written by Māori.

Exact match(es)

pa spur (n)

Nga Tera Hoiho, nga Wepu, nga Pa, nga Peeke Kakahu hei maui runga i te Hoiho. (Wan.1 2:14 1875,p.135)

He Paraire, He Matinikera, He Koropan class="kd-hiword">papan>, He Wepu, He Pa, He Kahu Hoiho. (Wan.1 3:37 1876,p.388)

Extended match(es)

ahipare osprey (n)

E kore e kainga, me whakarihariha atu: ko te ekara, ko te iwiwawahi, ko te ahipare. (Maun.14a 1844,p.83)

ahipihopa archbishop (n)

Ko te Ahipihopa o Katapere, ko te Pihopa o Ranana, ko te Pihopa o Okihari. (MM2 3a:6 1863,p.2)

Te Kaita o te Ahipihopa, o nga Whare Pukenga ano hoki. (Pom.5 1893,frontis.)

aho paramu plumb-line (n)

Na, nana, ko te Ariki e tu ana i runga i te taiepa, he mea paramu ki te aho, me te aho paramu ano i tona ringaringa. (Kareti 12 1856,p.513)

Akatopa October (n)

Akarana, Mane, Akatopa 2, 1843. (KNT 2:10 1843,p.39)

E mea mai i te Nuipepa o Akatopa, i te tahi tohu, kia matau ria ai ratou e te Pakeha. (KNT 2:9 1843,p.38)

aki-pihopa archbishop (n)

I marenatia e te Aki-Pihopa o Katapere. (MM2 5:11 1858,p.1)

Na Te Aki-Pihopa o Katapere i korero te Karakia marenatanga. (MM2 5:11 1858,p.3)

Anapapitiha Anabaptist (n)

Ki to te tikanga, ki to te tupunatanga, ki to te puritanga, penei me etahi o nga Anapapitiha e pokanoa nei te wakapehapeha. (Pai.9c 1841,p.139)

Apa Abba (Aram. = Father) (n)

Oti ra kua wiwi koutou ki te wairua a nga tamariki; ma konei ano tatou karanga ai, E Apa, e pa. (Syd.4 1833,p.142)

Hato Makari, apa. (Pom.8 1847,p.6a)

Apahauihi Upper House (n)

Kia noho he Minita Maori kia noho he Mema Maori ki te Apahauihi. (Wan.1 1:4 1874,p.14)

apahinitia absinthe (= wormwood, from bot. Artemisia Absinthium) (n)

A e karangatia ana te ingoa o te wetu ko Apahinitia; a ka meinga te wahi tuatoru hei apahinitia. (Pai.3 1837,p.342)

apahinitia to become an absinthe (= wormwood, from bot. Artemisia Absinthium) (n)

A e karangatia ana te ingoa o te wetu ko Apahinitia; a ka meinga te wahi tuatoru hei apahinitia. (Pai.3 1837,p.342)

Aparira April (n)

Akarana, Turei, Aparira 1, 1845. (KNT 4:4 1845,p.13)

Aparona Hebr. Abaddon (= destruction) (n)

Ka mea ano a Aparona raua ko Mate, Kua rongo o maua taringa i tona ingoa. (Wes.10 1843,p.30)

apatakihana abduction (n)

Apatakihana, (Tango pokanoa i te Kotiro). (Auck.6 1858,p.1)

Apokaripa Apocrypha (n)

E mea ana te korero o tetahi pukapuka o te Apokaripa, ko Huriti taua pukapuka, - e mea ana taua pukapuka, i muri iho o Ihaiarana, ka ara tetahi Kingi nui. (MM2 2:10 1856,p.12)

Arapa Alpha (n)

Ko a hau te Arapa me te Omeka, te timatanga me te wakamutunga. (Pai.3 1837,p.354)

arapata alabaster (adj)

Ka tae mai ki a ia te tahi wahine me te ipu arapata o te mea kakara pai rawa. (Pom.8 1847,p.148)

Areopaka Areopagus (= a Greek court) (n)

Me i reira ka tu a Paora i waenganui o Areopaka, ka mea, E nga tangata o Atene, e kite ana a hau e tino karakia ana koutou ki nga mea katoa. (Pai.3 1837,p.184)

Areopakati Areopagite (n)

Ko Raionihia te Areopakati te tahi, me te tahi wahine. (Syd.4 1833,p.118)

Arepa Alpha (n)

Ko a hau te Arepa me te Omeka, te timatanga me te wakamutunga, e ai ta te Ariki. (Pai.3 1837,p.335)

Arepa Arab (adj)

He nui te ahua Arepa o Karaminuhi, he mea hoki he uri aia na Te Tani Arihia, ko Ritiwata. (Wan.1 2:19 1875,p.203)

Na te tino Momo Arepa ko Arepa Haira. (Wan.1 2:19 1875,p.203)

Arepa Arab (n)

Erua nga tino ra i haere ai matou tokorua ano Arepa i kitea. (MM2 1:7 1855,p.26)

Arepa Arabic (language) (n)

Ko taua reo he Ingarihi, kaua te reo Hanakiti me te Arepa. (Wan.1 1:10 1874,p.58)

Emepara Emperor (n)

I te wa e tu ana ko Otawiano Akuhata hei Emepara ki Roma. (Pom.9 1894,p.17)

epa ephah (Hebr. liquid measure of about seven and a half gallons) (n)

Na ko te homa e rite ana ki nga epa kotahi tekau. (Pai.14 1840,p.44)

Kia tika a koutou pauna, kia tika te epa, kia tika te pati. (Kareti 12 1856,p.436)

epara imperial (adj)

Nga rangatira wahine hoki o te nohoanga Epara. (MM2 1:2 1855,p.19)

Epara Emperor (n)

Kua oti te ta ki te reo Maori nga kupu mo Pita te Nui, tetahi 0 nga Epara whakahara o ia whenua. (MM2 1:1 1855,p.16)

Ko Herota i mana ai ki raro o te manatanga nuitanga o Tiperio e Epara no nga Romana. (Pom.3.1860,p.160)

Eparatanga Empire (n)

I muri tata iho o te karakiatanga nui i te whare Karakia o te Epera, ka whakapuaretia nga tatau o reira, ki te ruma anga ki te torona, a, ka haere atu te hapu o te mea tatata ki te Eparatanga. (MM2 1:2 1855,p.18)

Poto ake nei te eparatanga o taua tangata. (MM2 3a:6 1863,p.7)

Eparehi Empress (n)

Ko te whitinga atu o te Epara o te Wiwi raua ko taua tahu ko te Eparehi, ki te pa o Ranana. (MM2 1:2 1855,p.18)

epata Gk. ephphatha (= 'be opened') (vi)

Ka titiro atu ki te rangi, ka mihi, ka mea atu ki a ia, Epata, ko ia ra kia wakapuaretia. (Pai.3 1837,p.58)

Epikopariana Episcopalian (n)

Ko tetahi ingoa ki tetahi hahi o ratou, ko nga Epikopariana, ko te Hahi o Ingarani ranei. (Pom.1 1842,p.18)

Epipani Epiphany (n)

Ko te Epipani. (Pai.9b 1840,p.23b)

erapanita elephant (n)

Ko te ivory he niho no te erapanita. Ko nga niho roroa e puta ana ki waho. (MM2 1:3 1855,p.42)

haapa harp (n)

Ka tango ratou i te timipera me te haapa, ka hari i te reo o te putorino. (Wes.10 1843,p.23)

E kore ano hoki te tangi o o haapa e rangona a muri ake nei. (Kareti 12 1856,p.389)

hahapa jasper (adj)

I rite ki te kowatu utu nui, ano ko te kowatu hahapa, e marama ana me te karahi. (Pai.3 1837,p.354)

hahapa jasper (n)

A i rite te ahua ona e noho ana ki te kamaka hahapa ki te hararina. (Pai.3 1837,p.339)

Hahi Paratitana Protestant Church (n)

Nga Kai kauwhau o nga Hahi Paratitana me nga whare Karakia i te Pa o Akarana me nga Wahi tutata. (MM2 1:3 1855,p.26)

hakapata sackbut (n)

Hei te taima e rongo ai koutou ki te tangi o te korenete, o te putorino, o te hapa, o te hakapata. (Pai.12 1840,p.11)

Ka rangona e koutou te tangihanga o te...hakapata. (Pai.12 1840,p.12)

Hamupaka Humpback (n)

Kua puta ta matou kupu i era Karere mo tetahi tu witi e ngakia nuitia ana e nga tangata Maori o Turanga, o hea, ko tona ingoa, he 'Hamupaka'. (MM2 6:5 1859,p.2)

Hamupake Humpback (n)

Ekore rawa matou e hoko i taua witi, tona ingoa e mohiotia ana ki Turanga, he Awharikana, ki era atu wahi, he Hamupake. (MM2 5:12 1858,p.2)

He whakatupato ki nga Maori mahi paamu, kei ngaki ratou i tenei witi kino, tona ingoa ki etahi wahi, he 'Hamupake'. (MM2 5:12 1858,p.1)

hapa harp (n)

Waiata ki a Ihowa ki te hapa, ki te hapa ki te rangi o te waiata. (Syd.2 1830,p.78)

Ko ia te tupuna o te iwi wakatangi i te hapa, i te okana. (Syd.4 1833,p.7)

Hei te taima e rongo ai koutou ki te tangi o te korenete, o te putorino, o te hapa. (Pai.12 1840,p.11)

Ka rangona e koutou te tangihanga o te...hapa. (Pai.12 1840,p.12)

He tamaiti mohio rawa a Rawiri ki te whakatangi hapa. (CM1 1847,p.32)

Ko ta Rawiri mahi he kumekume hapa i a ia e tiaki ana i nga hipi a tona papa. (CM1 1847,p.32)

Wero noa i a Rawiri i a ia e whakatangi hapa ana hei whakamarie mo tona ngakau. (CM1 1847,p.34)

hapa supper (n)

E rua nga Hakarameta: ko te Iriiri, ko te Hapa tapu. (Maun.12(viii) 1846,p.3)

Ko te Hapa Tapu. (Maun.12(iii) 1846,p.1)

Ko te waina, me te taro, o te Hapa Tapu he whiwhinga tahitanganga. (Maun.12(iii) 1846,p.6)

Otiia ehara te Hapa Tapu i te mea whakamahara kau. (Maun.12(iii) 1846,p.4)

Te Iriiri, me te Hapa Tapu, ki te Hahi. (Maun.12(iii) 1846,p.2)

hapa to sup (vi)

Taka he mea e hapa ai a hau. (Pai.2 1835,p.47)

hapaira sapphire (n)

Ko te wakapaparanga tuatahi he hahapa; ko te tuarua he hapaira; ko te tuatoru he karakeroni. (Pai.3 1837,p.355)

Ko te onika, ko te hapapa, ko te hapaira, ko te emerara, ko te kapakara, ko te koura. (Kareti 12 1856,p.393)

Hapanehe Japanese (n)

Ko nga Motu o Pauene i tangohia e nga Hapanehe mai raia, e toru tekau tau i ngiha ai te ahi o Ingarangi ki aua moutere. (MM2 2a:13 1862,p.7)

Hapani Javanese (n)

E mea ana te Paiaroha, ko nga Hapani i noho ki taua motu i mua ai. (MM2 1:7 1855,p.16)

hapapa jasper (n)

Ko te perira, ko te onika, ko te hapapa, ko te hapaira, ko te emerara, ko te hapakara. (Kareti 12 1856,p.393)

hapara shovel (n)

Ko nga Hapara, ko te Keri whenua hei tahi mo nga one one o taku kainga. (Govt.16 1852,p.36)

Ko tahi ano ta tatou pu, he hapara, kia puhia atu ki te whenua kia puta mai ai he oranga mo tatou katoa. (MM2 Misc. 1858,p.10)

hâpara shovel (n)

A i te mea kahore ana hâpara hei keri ake i te poka, ka tonoa mai e te Atua e rua nga raiona. (Pom.9 1894,p.176)

Hapata Sebat (n)

I te rua tekau ma wha o nga ra o te tekau ma tahi o nga marama, ara, o te marama Hapata, i te rua o nga tau o Tariuha. (Kareti 12 1856,p.552)

'hapati sabbath (adj)

Kia ma'hara ki te ra 'hapati kia tapu. (Syd.1 1827,p.18)

Na reira i 'wakapaingia ai te ra 'hapati e Ihowa, a 'wakatapua ana. (Syd.1 1827,p.19)

'hapati sabbath (n)

Na ko te ra 'witu te 'hapati ki a Ihowa tou Atua. (Syd.1 1827,p.18)

hapati sabbath (adj)

He wahi tutata ki Iruharama, he haerenga hapati. (Syd.4 1833,p.92)

Ka tomo atu ia i te ra hapati ki te ware karakia. (Pai.2 1835,p.12)

Kia whakaakona ratou ki te pai o te ra hapati. (Kareti 7 1852,p.3)

hapati sabbath (n)

Na! ko te ra witu te hapati o Ihowa tou Atua. (Syd.2 1830,p.87)

I reira haere ana a Ihu i te hapati ra waenga witi. (Syd.4 1833,p.26)

Ka wakaako ia i a ratou i nga hapati. (Pai.2 1835,p.13)

Ka wakaako ia i te tahi o nga ware karakia i te hapati. (Pai.2 1835,p.39)

Ko te ture o te Atua nana i wakarite kia mahuetia te ra tapu tawito, ara, ko te hapati. (Pom.1 1842,p.29)

I whakatakotoria enei taro ko tahi tekau ma rua i tenei hapati i tenei hapati ki runga ki te tepara. (CM1 1847,p.14)

Ka taea te hapati ka tangohia, ka whakatakotoria e tahi mea hou. (CM1 1847,p.35)

Kia mahara koe ki te Ra Hapati, kia whakatapua. (Kareti 3 1849,p.7)

Tena ko te ra whitu he hapati no Ihowa no tou Atua. (Kareti 3 1849,p.7)

He aha te whakamaoritanga o te Hapati?. (Kareti 2 1850,p.8)

Ko tehea ra te Hapati o nga Hurai?. (Kareti 2 1850,p.8)

Ka mea ia kia tuhituhia he pukapuka mo nga pai o te Hapati. (Kareti 7 1852,p.3)

harepa harp (n)

Koia ka mea ratou ki a ia, kia karangatia e ia tetahi hunga matau ki te whakatangi ki a ia te mea e huaina ra ko te harepa. (Pom.3 1860,p.84)

Koia ra, no ka mau te wairua kino i a Hauro, tenei a Rawiri ka whakatangi i te harepa, a pahure iho te riri porangi o te kingi. (Pom.3 1860,p.84)

heipane apron (n)

hepara pastoral (adj)

He kupu whakarite tenei e whakamohio ana ki te tikanga mahara o nga Hepara Epikopo o te Hahi. (Pom.3 1860,p.vi)

Otira kihai rawa ratou i pai ai ki te whakarongo ki a ratou kupu hepara, engari ka tutu, ka whakatoi, ka whakamate rawa ratou i nga Porowhete o te Ariki. (Pom.3 1860,p.105)

hepara shepherd (adj)

Ka peia atu i Ihipa aua kingi hepara. (MM2 2:9 1856,p.8)

He mahi hepara ta matou. (Pom.3 1860,p.54)

Nana i tango tona tokotoko hepara. (Pom.3 1860,p.86)

hepara shepherd (n)

E wehea e ia te tahi i te tahi, me ta te hepara wehewehe i te hipi i te koati. (Syd.4 1833,p.48)

Ki ta Pita ko wai te tino hepara?. (Maun.7 1844,p.8)

E whakakotahitia te kainga, kotahi ano hoki te hepara. (Wes.2 1847,p.10)

Ko te hepara mo tatou, e nga iwi katoa, ko te Karaiti anake, ahakoa Pakeha, Maori ranei. (MM2 7:19 1860,p.12)

Ka Ae koe hei hepara mo nga hipi, nau ano i whangai nga tarutaru o te kaari mo nga hipi. (MM2 2a:5 1862,p.7)

Ka kite au i te mara nui, ka kite ano hoki au i te Hepara. (Martin 3 1863,p.19)

Ko Ia te hepara, ko tatou nga hipi. (Martin 3 1863,p.68)

Tahuri mai o koutou taringa e nga Rangatira, ko te Wananga hei Hepara; Otira, tena koutou e mea, e te Wananga, kei whea tou wikitoria?. (Wan.1 1:10 1874,p.60)

Na to tatou Hepara tapu i whakatau kia penei. (Pom.5 1893,p.xi)

heparatanga 'guidance' (n)

Na Hehu Kerito ano i mea hoki ai: ko ia e noho i tona tino Heparatanga i nga ra katoa tae noa ki te mutunga o te ao. (Pom.3 1860,p.174)

Na to tatou Hepara tapu i whakatau kia penei. (Pom.3 1860,p.162)

Tena hoki ko te heparatanga o te Hahi te tino ako, ko te Pukapuka tapu ora. (Pom.3 1860,p.169)

Tenei te ingoa mo ratou, na, ko nga heretiki me nga kimatiki, ara, he hunga turi ratou ki te mana ako o te Hahi, ki tona heparatanga ranei, ki te ako ano o te whakapono ranei. (Pom.3 1860,p.171)

I a ia e tuku ana i ana reme me ana hipi ki te heparatanga o tana Apotoro nui. (Pom.9 1894,p.44)

Hereripa Scribe (n)

Ko ia te take i haetia ia, e nga Hereripa, e nga kaumatua ako o nga Hurai, a e nga Wharihi i whakahe ki nga tangata ma te ahua teka o te ora pai, o te ora karakia. (Pom.3 1860,p.163)

herupa cherub (n)

A ka hanga ai i te herupa, ka rere: ae, ka rer ia i runga i nga parirau o te hau. (Pai.9 1840, p.11)

Ko koe te herupa hipoki, te mea i whakawahia. (Kareti 12 1856,p.393)

hihopa hyssop (n)

Ka tango ia ki nga toto o nga kuao o nga koati, me te wai, me te huruhuru wero, me te hihopa, ka uwiuwi ki te pukapuka, ki te iwi katoa hoki. (Pai.3 1837,p.304)

Hiparu Hebrew (adj)

Kua oti te hua ki te reo Hiparu, ko Pitehara. (Syd.4 1833,p.62)

hoiho parau plough horse (n)

Hoiho Parau...55 0 0 mo te kuri 1. (MM2 1:6 1855, p.16)

hoiho to parau plough horse (n)

He Hoiho to Kata me te Hoiho to Parau, e nui ana te utu mo tenei tu kuri. (MM2 1:6 1855,p.15)

hopa hops (n)

Mei kore te tupu tapi etahi tane o te Hopa, i roto i nga mea wahine penei e kore e roa te kore ai e hua. (MM2 2:4 1856,p.2)

hopa sofa (n)

Aua e haere paru atu ki te whare o tetahi rangatira, kei poke ona turu papai, tona hopa ra nei, me nga takapau o tona whare. (KNT 3:8 1844,p.39)

Nga turu, nga hopa, me era atu mea a te Pakeha, kei ia ratou. (MM2 3a:4 1863,p.2)

Hou Pa Haut Pas (n)

No te taenga atu ki te Hou Pa, ka owha nu atu a Pirinihe Arikihanara ki a te Kuini. (MM2 3a:6 1863,p.3)

hunipa juniper (adj)

Nga kotaha koi a te hunga nunui, me nga waro hunipa. (Pai.9 1840,p.109)

Ka kohikohi i nga tarutaru kawa, i te taha o nga puia, me nga pakiaka hunipa, hei kai ma ratou. (Wes.10 1843, p.32)

hupa soup (n)

I mea au me kohue, ko nga kiko hei hupa - me hua koa he kohue ki whea?. (Govt.16 1852,p.50)

Ki te pai te turoro ki te raihi, kia pangaa ano ki roto ki te hupa. (Martin 4 1869,p.7)

Hupami Shuphamites (n)

Na Hupama, ko te hapu o nga Hupami. (Maun.14b 1844,p.215)

huparitene superintendent (n)

Ka haere atu ia he whare ke, ratou ko ana hoa, ko te Huparitene, ko Kanara Hirere. (MM2 7:13 1860,p.13)

huripara wheelbarrow (n)

ihopa hyssop (n)

Ka utuhia te papataora ki te winika, ka maka ki runga ki te ihopa, ka wakapakia ki tana mangai. (Syd.4 1833,p.88)

kai hoko papura purple seller (n)

He kai hoko papura no te pa o Taiataira, he wahine karakia ki te Atua. (Pai.3 1837,p.182)

kai hoko paraoa flour merchant (n)

Kaore e rite ki nga utu e karangatia ana e nga kai huri, e nga kai hoko paraoa. (MM2 4:15 1857,p.6)

kai hoko paura gunpowder merchant (n)

Na Pairangi, Kai hoko paura. (Wan.1 2:13 1875,p.111)

kai huri paraoa miller (n)

Ko nga kai hoko me nga kai huri Paraoa o Akarana. (MM2 2:3 1856,p.14)

kai korero nupepa newspaper reader (n)

Ekore ta matou mahi e oti tika, me kaua e kokiri atu ki nga kai-korero nupepa ta matou kupu whakatupato, kei waiho nga kai mahi o te he ki tenei taone hei tauira mo ratou. (MM2 1:1 1855,p.4)

kai mahi nuipepa editor (n)

E koro, e te kai-mahi Nuipepa, Tu mai i kona kia mihi atu au. (KNT 4:10 1845,p.39)

kai mahi paamu farmer (n)

E kiia ana, he nui te witi e puritia ana e nga kai mahi paamu. (MM2 4:5 1857,p.7)

kai mahi parahi coppersmith (n)

Ka pera ahau me te parahi tangi, me te himipora tangi. (Pai.3 1837,p.292)

kai ngaki paamu farmer (n)

Katahi pea te tau e tino manakohia ai nga kai e mahia nei e o tatou kai ngaki paamu. (MM2 4:9 1857,p.14)

kai ngaki pamu farmer (n)

He mea tika kia akona, te tokomaha o nga kai ngaki pamu. (MM2 2:4 1856,p.13)

kai paipa to smoke (a pipe) (vi)

Ka tahi taku mea 'wakama ko te wahine kia kai paipa. (Will.1844,p.190)

Ka noho au ki te titiro pukapuka, ko aku hoa maori i haere ki te kai paipa. (KNT 4:10 1845,p.40)

kai parau ploughman (n)

Kia parau ai te kai parau me te wakaaro utu ano. (Pai.3 1837, p.229)

A kitea ana i reira te tohunga o te kai parau, me te pai o tana mahi. (MM2 4:2 1857,p.3)

kai patu kau butcher (n)

Ko te whare iti i te taha na Te Hakariki kai patu kau. (MM2 1:3 1855,p.35)

kai patu taramu drummer (n)

Kei mua, ko nga kai patu taramu, me nga kai whakatangi tetere. (MM2 5:11 1858,p.3)

kaipuke patu weera whale ship (n)

Ka whakaarahia ki Puke-paraki ki te aroaro o nga tangata Maori e ono rau, me nga heramana o nga kaipuke patu weera me nga pakeha ano hoki o reira. (MM2 5:5 1858, p.1)

kai ta nuipepa printer (n)

Ka hoatu ki te kai ta Nuipepa mana e ta ki te 'Karere'. (KNT 1:1 1842,p.3)

E hoa e te kaita nuipepa o te Hokioi. (Hoki 6:15 1862,p.1)

kai ta nupepa editor/publisher (n)

Ma nga Kai ta Nupepa e perehi mai te matenga o tenei o matou matua. (MM2 5:3 1858,p.6)

He mahi hoki tena kua whanua kia mahia a koe e te kai ta Nupepa. (Wan.1 3:37 1876,p.388)

kai tiaki pauna impounder (n)

T. Pari, Kai tiaki Pauna. (Wan.1 2:13 1875,p.119)

kai tiaki pauna pledge (n)

kai tiaki pauna scales/balance (n)

Kua oti koe te pauna ki te pauna, a kua kitea tou koha. (Kareti 12 1856,p.462)

Hanga ana e te rangatira tetahi weti hei pauna i nga kai; he mata pitara te weti, he kopaki kokonata te pauna. (MM2 4:3 1857,p.5)

kai tiaki temepara temple-keeper (n)

E nga tangata o Epeha, ko tehea tangata ekore e mohio, ko te pa o nga tangata o Epeha te kai tiaki temepara o te atua nui a Riana?. (Pai.3 1837,p.187)

kai titiro nupepa newspaper reader (n)

Kua tae atu ano o matou korero ki nga kai titiro nupepa. (MM2 1:3 1855,p.10)

Kia ata titiro mai ano nga kai titiro Nupepa ki nga mahi a Urupeni i te tau kua hori ake nei, 1875. (Wan.1 3:37 1876,p.388)

kai tono nupepa subscriber (n)

E nga kai tono Nupepa. Ko te utu mo te Wananga i te tau 10s he mea utu ki mua. (Wan.1 1:10 1874,p.61)

kai tuhi nuipepa editor (n)

Na Noho-Marie. Rangatira o te pai. Ki te kai-tuhi Nuipepa. (KNT 4:10 1845,p.40)

kai tuhituhi nuipepa editor (n)

I tuhi tuhia tenei e te kai tuhituhi Nuipepa kia rongo ai te tangata maori. (KNT 1:9 1842,p.35)

kai wakapai hiriwa silver purifier (n)

Ka noho iho ia hei kai tahutahu hei kai wakapai hiriwa. (Pai.9b 1840,p.127b)

kai wakatangi hapa harpist (n)

A heoi ano rongonga i roto i a koe ki te reo o te ai wakatangi hapa, ki to te hunga muhika. (Pai.3 1837,p.351)

kai wakatangi hapa supper (n)

A no ka mutu te hapa ka tango ia i te kapa, a ka oti te wakawetai. (Syd.7 1833,p.32)

Ko te karakia mo te hapa o te Ariki. (Syd.7 1833,p.23)

I te mea ka taka koe i te tina i te hapa ranei, kaua e karangatia ou hoa. (Pai.2 1835,p.42)

Mo te hapa o te Ariki. (Pai.9a 1840,p.1)

Hei aha te hapa tapu?. (Maun.7 1844,p.7)

He mea pai ranei kia noho atu nga tangata ki te hapa tapu?. (Maun.7 1844,p.8)

He aha nga pai o te Hapa a te Ariki ka riro nei i te tangata e kai tika ana?. (Kareti 2 1850,p.25)

He aha te tohu o waho i te Hapa a te Ariki?. (Kareti 2 1850,p.24)

Hei aha te Hakarameta o te Hapa a te Ariki?. (Kareti 2 1850,p.24)

Ko te aha atu kia rapua e te hunga e haere mai ana ki te Hapa a te Ariki?. (Kareti 2 1850,p.26)

No tehea takiwa i takoto ai te Hapa?. (Kareti 2 1850,p.24)

No reira matou i huihui atu ai ki te kai Hapa. (MM2 4:9 1857,p.8)

Kaua e tukua mai kia kai tahi i te Hapa. (Martin 3 1863,p.54)

kai whakapai hiriwa silver purifier (n)

Ka noho ano ia, ka rite ki te kai tahi para ki te kai whakapai hiriwa. (Kareti 12 1856,p.574)

kaiwhakatangi hâpa harp-player (n)

Piki atu ana a Nero ki te ahurewa o tana whare, ratou tahi ko ana hoa puremu me ana kaiwhakatangi hâpa. (Pom.9 1894,p.77)

kamapauna compounding (n)

Ko te Kamapauna i te Hara-Wheroni:- Ko te tangata ka tango i te utu kia kaua e whaia e ia tetahi Hara-Wheroni kia whakawakia i te Ture. (Auck.6 1858,p.7)

kamapauna to compound (vt)

Ko te tangata ka Kamapauna i te Hara-mihitimina. (Auck.6 1858,p.8)

kapa copper (adj)

18 1/2 tana kowhatu kapa, 60 1/2 tana kapia. (MM2 4:2 1857,p.7)

Ko te tangata ka hanga ka Koini-tinihanga i te Moni-Kapa. (Auck.6 1858,p.7)

Ko nga ra mutunga o tenei tau o te 1875, ka mutu ano hoki te mana e kii ai nga moni kapa hei moni utu ki te Kawanatanga. (Wan.1 2:25 1875,p.303)

kapa copper (n)

Koini - He ingoa tenei mo te pata Koura, Hiriwha, Kapa ranei, kua oti te whaihanga hei Moni. (Auck.6 1858, p.50)

kapa cup (n)

A no ka mutu te hapa ka tango ia i te kapa, a ka oti te wakawetai. (Syd.7 1833,p.32)

E hei ko rua te inu i te kapa me ake nei inumia e hau?. (Syd.4 1833,p.39)

E horoia ana hoki e koutou a waho o te kapa, o te pereti. (Syd.4 1833,p.45)

E kore e hei i a koutou te inu i te kapa o te Ariki me te kapa o nga rewera. (Syd.4 1833,p.162)

Ka tango a hau i te kapa o te oranga. (Syd.7 1833,p.49)

Kia rapu kia wakawa nga tangata katoa i a ratou ano, kei wa mea ratou kia kai i taua taro kia inu i taua kapa. (Syd.7 1833,p.29)

Ko te kapa i ho mai e taku Matua ki a hau, auaka ra nei e inumia e hau?. (Syd.4 1833,p.85)

Tenei ra koutou Parihi te horoi ana i waho o te kapa o te rihi. (Pai.2 1835,p.34)

Ka inu ai i te kapa. (Wes.2 1847,p.20)

Ka tahi ka ringihia ki roto ki nga kapa ki nga oko. (Cotton 1849,p.20)

Tena taku kapa hiriwa, whaowhina ki roto ki te peke a Peniamine. (Kareti 6 1852,p.28)

E whakainumia ai ki tetahi wahi o ta te Karaiti kapa. (Martin 3 1863,p.15)

kapa Kaffir ( (= Caffre, a black South African people formerly living in Caffraria and belonging to the Bantu family) (n)

Erangi ko nga Kapa he manauri te kiri. Kahore ano i mohio noa tenei iwi ki te Rongo Pai (MM2 1:6a 1855,p.12)

kapa penny (n)

Ko te utu mo ta te Mera hari pukapuka i nga wahi katoa o Nui Tirani, erua kapa mo te pukapuka kotahi. (Auck.6 1858,p.55)

Kahore au i karanga ki a Te Makarini, Homai tetahi kapa ki au mo te whenua mo Taranaki. (MM2 7:15 1860, p.14)

Te maha o nga moni, 12 pauna, 12 hereni, 6 kapa. (Hoki 1:15 1863,p.1)

Ko te utu mo te eka, e rua kapa me te heipene. (Wan.1 1:3 1874,p.9)

kapahu compass (n)

He aha te kapahu?. (Wilber.1 1850,p.22)

He kapahu te tahi o nga mea i roto i te wahi pouaka rakau. (Wilber.1 1850,p.9)

Ko reira te kai whakatere ata titiro marie ai ki te tikanga atu o tana kai aratakitaki ahu iho ai ano ona kanohi ki tana kapahu pono. (Wilber.1 1850,p.15)

Me he mea ka pa te pena a ka tika te hoe a te tahi tamaiti ki ta tana kapahu. (Wilber.1 1850,p.13)

Na hei kona koutou ka titiro ki o koutou kapahu, tera e tohu te ringaringa o te kapahu ki toku poti, a ki te tika mai o koutou poti ki te wahi e tohutohungia mai e o koutou kapahu, ka ora koutou. (Wilber.1 1850,p.9)

Otiia me he mea kihai ia i whakaaro ki tana kapahu. (Wilber.1 1850,p.16)

Wareware noa te titiro ki te ringaringa o te kapahu. (Wilber.1 1850,p.12)

kapakara carbuncle (n)

Mo te tahi rarangi ko te harariu, ko te topaha, ko te kapakara. (Maun.14 1844,p.20)

Ko te hapaira, ko te emerara, ko te kapakara, ko te koura. (Kareti 12 1856,p.393)

kapata cupboard (n)

Kua riro etahi pu e rua, he mea puru i runga i te kapata. (Martin 1 1845,p.12)

Kapatorimi Caphtorim (n)

Na nga Kapatorimi i haere mai ra i Kapatora ratou i huna. (Pai.14a 1840,p.59)

karapanuma galbanum (n)

Tangohia mai mau etahi kinaki reka, he takete, he oneka, he karapanuma. (Maun.14 1844, p.29)

karihoparaha chrysoprasus (n)

Ko te tuaiwa he topaha; ko to ngahuru he karihoparaha; ko te tekau ma tahi he uakinitina. (Pai.3 1837,p.355)

katepa constable (n)

Ka tae atu nga katepa, kihai ratou i kitea i te ware herehere, ka hoki atu. (Syd.4 1833,p.98)

katipa constabulary? (adj)

Ko te tangata ka Huaki, ka whakanehenehe ranei ki tetahi Katipa i a ia mahi ana i tana mahi-Katipa. (Auck.6 1858,p.9)

katípa constable (n)

Waka taudi átu, e tu únga katípa. (CMS 1 1820,p.112)

kâtipa constable (n)

Mau rawa ake i nga kâtipa o te kawana, ka kawea atu ki te whare whakawa. (Pom.9 1894,p.101)

Katipa-Pehiara Special Constable (n)

Ko te tangata kua whakaturia hei Katipa-Pehiara ka whakakahore ina meatia kia oati. (Auck.6 1858,p.9)

katipa pirihimana police constable (n)

Ka tukua a Tamati ki tetahi Katipa-pirihimana, mana e arahi ki Akarana ranei, ki hea ranei, kia whakawakia e te Kooti Hupirimi. (Auck.6 1858,p.x)

kepa cap (n)

Kia homai he pu, he pura, he hota, he kepa, hei pupuhi manu ma matou. (MM2 7:18 1860,p.41)

kerupa cherub (n)

Na, te kororia o te Atua o Iharaira, tona taunga nei i mua i runga i te kerupa, kua kake ki runga ki te korupe o te whare. (Kareti 12 1856,p.346)

kiapa cap (n)

Ko nga Potae e toru, ko nga Hu erua, ko te Kiapa. (Govt.16 1852,p.25)

He Paraikete, he Hata, he Kiapa. (Auck.3 1864,p.43)

kiepa cap (n)

Ka hoko matou i te hate pai, i te tarautete pai i te koti pai, i te hu pai, i te kiepa pai. (KNT 1:8 1842,p.33)

kipa spur (n)

Kei a ia, i nga wa katoa nga Tera pai rawa, Hanihi, Wepu, Kipa, me era mea e kore e taea te tatau. (Wan.1 2:13 1875,p.111)

kopahio Fr. compassion (n)

I te Parairei o te wiki o te Pahio ko te Kopahio o Hata Maria Takakau. (Pom.8 1847,p.9a)

Kopahio. Ko te ra whakamaharatanga ki nga Mamae o Meri. (Pom.5 1893,p.213)

koro-pa crowbar (n)

Na te Koro-Pa Rino ka ngaue etehi o nga mea - no te paringa o te tai, ka paea mai ki uta ko nga Kaho, ko nga pouaka e rua na nga pakeha. (Govt.16 1852, p.49)

koropa crop (n)

He Paraire, He Matinikera, He Koropa, He Wepu, He Pa, He Kahu Hoiho. (Wan.1 3:37 1876,p.388)

koropana corban (n)

He Koropana, ara, he mea hoatu noa ki te Atua taku mea mou. (Pai.3 1837,p.57)

Kuru Tepara Good Templar (n)

Ko ahau ko te Peka mahi Rohi ma nga Kuru Tepara, ka mea atu nei ki te Iwi Maori he hoko taku i te taro pai rawa. (Wan.1 2:35 1875,p.444)

mapara marble (n)

Me te oko katoa o te rakau utu tino nui, o te parahi, o te rino, o te mapara. (Pai.3 1837,p.351)

maripi parau plowshare (n)

Patupatua a koutou maripi parau hei hoari, a koutou toronaihi hei tao. (Kareti 12 1856,p.503)

mea paraoa bread stuffs (n)

Mea Paraoa. (MM2 2:4 1856, p.16)

Mene,Mene,Tekere,Uparahini Mene,Mene,Tekel,Upharsin (phr)

Na, ko te tuhituhinga tenei i tuhituhia, Mene, Mene, Tekere, Uparahini. (Kareti 12 1856,p.462)

mira huri paraoa flour mill (n)

Tenei ta matou kupu whakatupato ki o matou hoa Maori e mahi nei ki nga mira huri paraoa. (MM2 3:2 1857,p.6)

Kia ai he moni hei hoko rongoa mo to matou takuta, mo te hanganga hoki i nga mira-huri-paraoa ana pakaru. (MM2 7:15 1860,p.21)

mira paraoa flour mill (n)

Kia mahi tahi ai tatou i nga mahi whakarangatira i te tangata: koia tenei, he mira paraoa, he mahi kai, he whangai hipi. (MM2 4:10 1857,p.12)

Matara iti atu i Ohinemutu ka tu te ira paraoa, na taua iwi na Ngati-whakaue. (MM2 3:2 1857,p.8)

moni pakete pocket money (n)

He iti te utu mehemea he Moni Pakete ta te tangata e haere mai ai ki te hoko. (Wan.1 2:19 1875,p.213)

niupepa newspaper (n)

Ka taia e ia ki te Niupepa tana kupu ki nga tangata o Ingarangi katoa. (Kareti 7 1852,p.3)

Me he kupu ki nga kai mahi katoa te kupu o te Niupepa, e tika ta taua wahine ra. (Kareti 7 1852,p.4)

Kahore au i taro iho ki konei ka tae rawa mai ki au te niupepa o Akarana na. (MM2 4:15 1857,p.4)

He utu atu enei i nga korero o te niupepa o te marama o Akuhata 15, 1861. (MM2 2a:6 1862,p.8)

nuipepa newspaper (n)

E pai ana koe kia taia tenei pukapuka naku, ki roto ki te Nuipepa. (KNT 1:9 1842,p.36)

Ka hoatu ki te kai ta Nuipepa mana e ta ki te 'Karere'. (KNT 1:1 1842,p.3)

Ka tuhia e ia tana wakaaro wakahe ki te Nuipepa, kia rongo ai nga tangata katoa ki ona wakaaro. (KNT 1:1 1842,p.1)

Kua tae mai nga Nuipepa i honuia e koe ki a au. (KNT 1: 12a 1842,p.51)

E tama ki te mea kahore he Nuipepa me pehea ka mohio ai aku tamariki ki te mano tikanga a te pakeha?. (KNT 2:10 1843,p.41)

E pai ana koe ki enei whakaaro rere na o roto o te ngakau, taia ki tou Nuipepa nga kupu pono rawa. (KNT 4:6 1845, p.24)

E pai ana ra tenei kia tae mai ki ahau nga Nuipepa. (MM2 4:7 1857,p.6)

Ki te whakaae koutou, me ta ki te nuipepa, ki te perehi, kia kite nga tangata o nga Mira. (MM2 4:10 1857,p.13)

No te Nuipepa o te tau 1857, ka tahi ano o matou ngakau ka oho ki te rapu tikanga mo matou. (MM2 4:3 1857,p.3)

Kote perehi kua tae mai ki Ngarua-Wahia ka puta i a ia nga Nui-pepa, me tino kaha rawa ki te whakarite. (Hoki 6:15 1862,p.1)

nupepa newspaper (n)

E koro, e te kai-tuhituhi o te Nupepa. Tena koe. (KNT 4:6 1845,p.24)

He rongo hou tenei, katahi ano ka puta mai ki a matou, i te nupepa meake whakaotia. (KNT 4:6 1845,p.22)

Ara, te nupepa, Oketopa, 'New Zealand Native Reserves Act, 1856'. (MM2 4:15 1857,p.4)

Ki te kore koe e pai, ki te hoatu taku pukapuka ki roto o te Nupepa, maka atu. (MM2 3:2 1857,p.18)

Kua puta mai he korero i roto i tau nupepa mo te whawhai e whawhai nei matou ki a Te Hapuku. (MM2 4:10 1857, p.11)

Mau e tuku atu te reta mo Te Kawana Paraone, me nga Nupepa nei. (MM2 4:13 1857,p.13)

Kia taia enei kupu ki te Nupepa. (MM2 5:11 1858,p.6)

Ka mutu a matou kupu whakahoki mo au kupu i te nupepa nei. (MM2 7:18 1860,p.19)

Kua rapu ahau i tenei kupu i te tuaono o nga nama o te nupepa a te Kawana. (MM2 7:18 1860,p.26)

Ma tau nupepa ka rongona ai nga korero katoa. (MM2 7:19 1860,p.12)

I nga nupepa, ina tae atu ki a koe, e toru pene. (Hoki 6:15 1862,p.1)

No te taenga mai o au nupepa ki Taranaki nei, ka kite iho matou i nga korero o roto i tou haerenga ki Waikato. (MM2 2a:9 1862,p.13)

Panuitia ki te Nupepa o te Kawanatanga o Nui Tireni. (Govt.17 1862,p.7)

Ko te Panuitanga i puta i te Nupepa o te Kawanatanga. (Govt.8 1863)

Oketopa October (n)

Kua oti nei te huihui i Waitangi, i Tokerau, i te ra 28 o Oketopa, 1835. (Pai.22 1837)

Ko Oketopa, e toru tekau ma tahi o ona ra. (Pai.18 1840, p.12)

Ara, te nupepa, Oketopa, 'New Zealand Native Reserves Act, 1856'. (MM2 4:15 1857,p.4)

Ko te marama tenei i mate ai a Noa, ko te 31 o nga ra o Oketopa 1857. (MM2 5:3 1858,p.6)

Okitopa October (n)

Kihai korerotia tenei matenga a te Karamu ki a te Kawanatanga, a tae noa mai ki nga ra whakamutunga o Okitopa. (MM2 8:23 1861,p.13)

Okotopa October (n)

He mea ta i te perehi o te Wikariatu Apotoriko o te Oheania Okihetari, i te marama Okotopa. (Pom.1 1842,title page)

paaka barque (n)

Te Hikineti, he paaka, 537 tana, Ruihi te Kapene. (MM2 4:4 1857,p.7)

paamu farm (adj)

Me tango te tangata Maori i te kau, i te hipi, me tahuri ki te mahi paamu. (MM2 4:3 1857,p.3)

Ko te tangata ka tahu i tetahi Whare-paamu ki te ahi, he mea nana kia mate, kia rarua, kia he ranei tetahi tangata, ona rawa ranei. (Auck.6 1858,p.3)

He ra ano ka hiahia he hoiho, he tera, i tetahi he poti, i etahi atu rangi mo nga mea mahi paamu, pera tonu. (Wan.1 1:10 1874,p.56)

paamu farm (n)

Kua mohio ki te kamura ware, kua mohio ki te mahi paamu. (Whiteley 1847,p.30)

Tukua kia hokona o matou kainga e te Kawanatanga, kia kitea ai te painga haeretanga o nga whenua, kia mahia he paamu, he rori, he arawhata, me nga aha noa iho. (MM2 3:1 1857,p.2)

Kaore kau he paamu, kahore he taiepa, kaore he karaihe, engari, he rarauhe kau te whenua. (MM2 2a:6 1862, p.9)

E hoa, tenei aku purapura Nanii, mau e rui atu ki nga paamu, a ia tangata, a ia tangata, hei rukeruke atu ranei. (Wan.1 1:10 1874,p.60)

paamutia to farm (vt)

Ka paamutia tana whenua. (Whiteley 1847,p.32)

paare barley (adj)

Ka whangainga ki te ararutu, ki te paraoa paare, ki te taro ranei, he mea whakamakuku ki te waiu. (MM2 6:15 1859,p.2)

paare barley (n)

Penei, kia tupu ake te puwha, hei witi: me nga tarutaru kino hei paare. (Wes.10 1843,p.35)

Me ngaki i te puka, i te kareti, i te pi, i te kerewata, i te keha, i te paare. (KNT 3:6 1844,p.26)

Hei mahinga mo te witi, mo te riwai, mo te oti, mo te koroa, mo te karaihe, mo te paare hoki, hei hoko ki te Pakeha. (MM2 4:3 1857,p.3)

Ko nga kai enei e meinga nei, - he ooti, he kaanga, he paare. (MM2 4:1 1857,p.7)

I to ratou whakatete kia nui he mahinga kai mo tenei tau, kumara, taro, taewa, witi, oti, kaanga, paare, me nga tini kai a e tangata. (Wan.1 1:5 1874,p.18)

paata pot (n)

Hurihia ana e ratou ki nga mira, i tukia ranei ki te kumete, a tunua ana e ratou ki nga paata, hanga ana hoki hei keke. (Maun.14b 1844,p.172)

Kahore ana mea; ko tetahi paata hinu anake. (Kareti 9 1849,p.19)

Ka tahi a Eraiha ka mea atu kia ringitia te hinu ki roto ki aua paata. (Kareti 9 1849,p.19)

Ka rite ano hoki nga paata i roto i te whare o Ihowa ki nga peiehi i mua i te aata. (Kareti 12 1856,p.570)

He Pekene, he Aporo maroke, he Ika maroke, he Ika kohi ki te Paata. (Wan.1 2:31 1875,p.411)

paea ? (n)

paere bale (n)

140 puhera oti, 2 paere, 6 peke riwai. (MM2 3:3 1857,p.15)

Pahi Persian (n)

Kua oti tou kingitanga te wehewehe, a ka hoatu ki nga Meri ki nga Pahi. (Kareti 9 1849,p.40)

pahihi kawe meera mail coach (n)

Nga ra e haere ai nga pahihi kawe meera o te Terekarawhi a Kaapu me ana Hoa. (Wan.1 2:19 1875,p.204)

pahikete basket (n)

Ka rangahia e te tokomaha o te tangata, etahi pahikete rakau; kareao ra nei. (KNT 4:7 1845, p.28)

pahinehia patience (n)

Ko Hehu Kerito i ora hei tauira pu o nga wiritute katoa, ara, o te humirita, te atawhai, o te mariretanga, o te pahinehia. (Pom.3 1860,p.163)

Pahio Lat. Passio (n)

I te Parairei o te wiki o te Pahio ko te Kopahio o Hata Maria Takakau. (Pom.8 1847,p.9a)

Ma tou Ripeka me tou Pahio, whakaorangia.... (Pom.8 1847,p.522)

pahirika basilica (n)

Tetikahio o te Pahirika o te Kai whakaora. (Pom.8 1847,p.20a)

Pahirika. Whare karakia nui i whakatapua e te Popa. (Pom.5 1893,p.212)

Paiaroha Biadjo (n)

E whakahua ana etahi ki nga ingoa o nga hapu, ko nga Irahu ki te taha raro, ko nga Paiaroha ki te tongo; ko nga Oranga Rirongo ki te marangai-ma-raro. (MM2 1:7 1855,p.16)

paihe spice (n)

Kawea atu hoki tetahi hakari ki raro ki taua tangata, te tahi wahi pami, me te tahi wahi honi, e tahi paihe. (CMS 2 1845,p.103)

paihenete percent (n)

E hiahia ana kia tukua nga rau pauna e rua ki te tangata mo nga tau e toru, kia puta ai te tekau paihenete mo te whakaraneatanga. (MM2 2a:15 1862, p.28)

paiheneti percent (n)

Ka utua nga tikiti a te taenga mai o te 'Atareihana' Nupepa otira ka tangohia te 5 paiheneti hei utu i te whaka-haerenga o taua mahi. (Wan.1 2:13 1875,p.110)

Paihi Persian (n)

Heoi, kua rere mai nga Paihi, nga Koti, nga Arani me etahi atu iwi, he ope nui whakaharahara, kua whakapatari pakanga ki nga ope o Roma. (Pom.9 1894,p.136)

paikinara spikenard (n)

Ka mau a Meri i te tahi pauna hinu paikinara, he mea utu nui, a pania ana nga waewae o Ihu. (Syd.4 1833,p.76)

paina ? (adj)

Ko nga whare papa, me nga whare paina roto, ekore e aha i te mea penei. (MM2 1:3 1855,p.35)

painiti pint (n)

2 Painiti...1 Kuati. (Purewa 1 1847, p.8)

paipa pipe (n)

Ko ena tangata e noho ana, e korerorero ana, e kai ana i a ratou paipa. (KNT 1:5 1842,p.22)

Maka atu to paipa. (Will.1844,p.190)

Kua purua ki te paipa, kua maka ki te whare kai rama. (Bud.1 1847,p.5)

He paipa tupeka me tetahi tangata hei pupuhi i te paowa ki roto ki te whare. (Cotton 1849,p.17)

Ka homai e taua Pakeha he paraikete, he tupeka, he paipa, he paura, ana tonoa e matou. (MM2 7:15 1860,p.20)

Ko ona korero kua oti te manaaki, kua oti te paihere, - e pera ana me te paipa, e kore nei e wareware i roto i te ngakau, ahakoa moe. (MM2 7:14 1860,p.18)

Ko te utu mo taku whenua he kutikuti he paipa. (MM2 7:14 1860,p.53)

He Paipa poto. (Auck.3 1864,p.36)

paipa mihini pipe machine? (n)

Te Tupeka pai, me nga Tika, me nga Paipa Mihini. (Wan.1 2:13 1875,p.110)

Paipera bible (n)

Paipera Bible (adj)

Te Peritihi me te Poreni Paipera Hohaieti. (Lond.1 1842,title page)

Paipera Bible (n)

E aha ta te Paipera e mea mai i hanga te tangata ki te ahua o te Atua?. (Syd.2 1830,p.90)

Na te mea kua oti ti mea i te Paipera te pukapuka a te Atua. (Syd.2 1830, p.89)

He kupu ra no te Paipera, ko ia hoki te pukapuka a Ihowa te Atua pono. (Pai.12 1840,title page)

Ko te Piperia ki te reo tawito, a ki tetahi reo ke i Nuitirene, ko te Paipera. (Pom.1 1842,p.29)

E rua nga wahi o te Paipera. (CM1 1847,p.3)

Kihai enei mea i korerotia i roto i te Paipera. (CM1 1847,p.6)

Ko te timatatanga enei o te Paipera. (CM1 1847,p.3)

Tokotoru nga ingoa o nga tangata pera i roto i te Paipera. (CM1 1847,p.23)

Ma konei ka kite ai te whaea whakapono, ki te mea he Paipera tana. (Kareti 7 1852,p.5)

Mehemea ka waiho tonu koe i to Paipera ki te pouaka. (Tract 1 1879)

pairahi piracy (n)

Pairahi; (Muru Kaipuke). (Auck.6 1858,p.25)

pairakere phylactery (n)

E wakawanuitia ana e ratou o ratou pairakere. (Syd.4 1833,p.44)

pairata pilot (adj)

Taro, pairata...2 0 0 te rau. (MM2 1:1 1855,p.12)

pairata pilot (n)

Kaua koe e wehi ki te kaiwaka, ma te Pairata te whakaaro ki tena. (MM2 1:8 1855,p.7)

paka barque (n)

Ko te paka, ko te Ahimoa, 512 tana, ko Kapene Rura. (MM2 2:3 1856,p.15)

pakarari burglary (n)

Hara-Pakarari. (Auck.6 1858, p.6)

Pakari Bachrites (n)

Na Pekere, ko te hapu o nga Pakari. (Maun.14b 1844,p.215)

Pakate Fr. Pâques (n)

Koe e tango i te nohi nohinga i tou kai hanga, i nga ra o te Pakate. (Pom.1 1842,p.48)

I te ra o te Pakate, i te ra tuatoru i muri iho i tona matenga rawa ka ara ake a Hehu Kerito i te mate ma tona kahanga. (Pom.8 1847,p.iv)

Ko te taima o te Pakate, te taima i mamae ai a Hehu Kerito. (Pom.3 1860,p.164)

Pakate. Ko te ra o te Aranga. (Pom.5 1893,p.212)

pakatori purgatory (n)

Te ako ra a Roma ki Pakatori, ki nga Murunga, ki te Koropikotanga me te Karakiatanga atu ki nga Wakapakoko me nga Manatunga. (Pai.9c 1841, p.133)

Me inoi hoki tatou mo nga wairua o te Pakatori. (Pom.5 1893,p.24)

pakete bucket (n)

pakete pocket (n)

I te tangohanga ai o taku hate, e tare ana, ka whawha tetahi o nga ringa ki tona pakete. (MM2 2a:8 1862,p.8)

Kawea tonutia ana e ratou tetahi wähi o taua pakiaka i roto i o ratou pakete. (Martin 4 1869,p.3)

Ko te rapu i tetahi moni mo tona pakete. (Wan.1 3:38 1876,p.394)

paki buggy (adj)

Mo te Hanihi Paki, Kiki, Toki Kaata, Piringi Kaata, Terei, Parau hoki, Peke Tera hoki. (Wan.1 2:13 1875,p.111)

pama balm (n)

E haere mai ana i Kiriara, me a ratou kamera, e homai ana i nga mea kakara, he pama, he mora. (Mang.1 1840,p.30)

pamekaranete pomegranate (n)

Ki te wenua o te witi, o te pare, o te waina, o te piki, me nga pamekaranete. (Pai.14a 1840,p.77)

A i te remu i raro me hanga e koe etahi pamekaranete ki nga mea mangu. (Maun.14 1844,p.21)

Kei te aporo nui te ahua o te Pamekaranete. (Kareti 9 1849,p.5)

pami balm (n)

Kawea atu hoki tetahi hakari ki raro ki taua tangata, te tahi wahi pami, me te tahi wahi honi. (CMS 2 1845,p.103)

Nga whakakakara reka te Parakihe, te Maira, te Pami, te Hinamona, te Kahia. (Kareti 9 1849,p.5)

pamu farm (adj)

Matou nga tangata i enei ingoa, he Komiti pamu. (MM2 3:2 1857,p.17)

pamu farm (n)

Te mea e nui ai te tangata ngaki kai o Nutireni, ma tana matau ki te ngaki pai i te Pamu. (MM2 1:6 1855,p.2)

Te whakamaoritanga o tenei kupu o te 'Pamu' he whenua e ngakia ana. (MM2 1:6 1855,p.3)

E kore koe e pai ki taku hoiho ki roto o to pamu, tokiari ranei?. (MM2 4:8 1857,p.4)

Te tangata mana e whakahaere nga tikanga o to pamu matou, ko Waata. (MM2 3:2 1857,p.17)

Ka whakanuia e te wiwi ana pamu kawhi, me ana pamu huka kene, me ara atu kai e tupu ana ki taua whenua. (Hoki 3:24 1863,p.2)

pana band (n)

Ka tangi nga mea whakatangi a te pana, he rangi waiata marenatanga te rangi. (MM2 5:11 1858,p.4)

pana binder (n)

Ko te tangata ka ngakau kino, ka pakaru, ka whakakino, i tetahi Pana, Mahini-patu-witi, aha, aha, i tetahi ake Mahini ranei. (Auck.6 1858,p.22)

panana banana (n)

Nga utanga, he panana, he orini, he koko-nata, he ararutu. (MM2 4:7 1857,p.7)

Ko nga kai, he hua rakau, he panana, he orani, he kokonaiti. (MM2 7:1-2 1860,p.9)

panekena pannikin (n)

I tenei ra i tenei ra, ka haere mai nga wahine, ka homai i tana panekena i tana taha Maori, ki tetahi waiu ma ratou. (MM2 6:22 1859,p.3)

Pane Kuini Poohi 'Queen's Head Post' (n)

Tena pea ka kiia nga Pane Kuini Poohi hei utu mo tana tu moni mo te kapa. (Wan.1 2:25 1875,p.303)

Paniera Spaniard (n)

Na, ka riro te whenua o nga Paniera ki te ringa o nga Mahometana. (Pom.6 1879,p.445)

pani keke pancake (n)

panikena pannikin (n)

Engari ko nga mea ririki i oti, ko nga Tihi, ko nga Panikena, ko te kaha koa iho o te ra pai tonu te hanganga. (Govt.16 1852,p.69)

Ko te huka i roto i te panikena. (MM2 3a:6 1863,p.17)

Paniora Spaniard/Spanish (n)

I mate i te whawhaitanga ai ki nga Paniora. (Govt.16 1852,p.1)

Ko nga tangata o taua whenua he Paniora he Ingarihi. (MM2 7:1-2 1860,p.9)

Ko nga hoia o te Ingarihi, o te Paniora, kua takiri mai i taua rangatiratanga. (MM2 2a:13 1862,p.7)

Katahi ka pataia atu e nga Paniora ki a ratou. (Hoki 3:24 1863,p.1)

Paniora Spanish (adj)

Kowai i hua ai ekore ranei e tutaki ki tetehi Manuao Paniora. (Govt.16 1852,p.9)

Na, i taua wa ka kitea e tetahi tira Paniora nga koura e mau ana ki nga kaki, ki nga taringa o taua Iwi maori, katahi ka pataia atu e nga Paniora ki a ratou. (Hoki 3:24 1863,p.1)

paoka fork (n)

Me te maripi, me te paoka, me te pereti, me te aha, me te aha. (KNT 2:6 1843,p.22)

I wharikitia hoki e taua wahine, he pareti, he maripi, he paoka, ki te aroaro o Te Pokiha ma. (MM2 2a:11 1862, p.4)

Paoratanga (Paul's claim?) (n)

Ki au ia kua riro Taurarua ki te Kuini; na konei au i mea ai kahore he Paoratanga i runga i taua whenua. (MM2 7:14 1860,p.14)

paoro ball (n)

He whakamaharatanga ai ki te ra whanautanga o Te Kuini i turia ai taua paoro. (MM2 4:11 1857,p.2)

I ahuareka noa iho enei rangatira me o ratou hoa wahine ki nga mahi o te paoro, ki te kani-kaninga, me te ahua katoa hoki. (MM2 4:11 1857,p.2)

Ko nga rangatira enei i tae ki te Paoro hakari a te Kawana raua ko Mihi Paraone i te 28 o nga ra o Oketopa. (MM2 4:11 1857,p.2)

I tu ano te Paoro mo taua Marenatanga ki roto i te Kareti i Otaki. (Wan.1 2:35 1875,p.454)

Papa Lat. Papa (n)

Ko tona rangatira e kitea ana ko te Papa te wikario o Hehu Kerito. (Pom.8 1847,p.v)

I tenei wahi hiahia tonu te Papa o Roma kia whakaputa atu i taua mana ki nga whenua katoa. (MM2 2:10 1856,p.9)

Ko te whakinga, ko te komunio, ko te inoi ki te ritenga o te whakaaro o te Papa, me te noho aroha kore ki nga hara iti. (Pom.6 1879,p.328)

Papa. Popa, te Matua o nga iwi katoa. (Pom.5 1893, p.212)

papara-kaihe public house (n)

Tokohia ranei nga tino rangatira e kitea ana, e tu noa iho ana i te kuaha o te papara-kaihe, e matakitaki ana ki nga ware, e inu rama ana ranei, e noho ana ranei ki roto?. (KNT 2:10 1843,p.40)

paparakauhe public house (n)

Henare Haringatona, oatitia ana, (te rangatira o te Paparakauhe Ekitena). (MM2 1:4 1855, p.6)

He kuare hoki to te hunga na ratou nga paparakauhe, ara na koutou e nga rangatira o te ture. (MM2 3a:3 1863, p.16)

A ko te nui o nga whare Hoko waipiro o roto o taua pa, ki te mea, ka mahia kia tu rarangi aua Paparakauhe, penei e tae te roa ki te 73 maero. (Wan.1 2:19 1875,p.209)

paparakauta public house (n)

Ko te Hakaritanga o aua tangata i tu ki roto i te Paparakauta i Otaki. (Wan.1 2:35 1875,p.454)

papatai'ho to baptise (vt)

E papatai'ho ana koe ki te aha, mehemea ra e hara koe i te Karaiti, e hara i a Iráia, e hara i te poropiti. (Syd.1 1827,p.14)

I meatia enei mea ki Pitapara ki tawahi atu o Iorano, ki te wahi i papatai'ho a Ioani. (Syd.1 1827,p.14)

Ka mea, e papatai'ho ana a hau ki te wai. (Syd.1 1827, p.14)

Koia hau i haere mai ai, a e papatai'ho nei hau ki te wai. (Syd.1 1827,p.14)

Ko ia tenei e papatai'ho ana ki te Wairua tapu. (Syd.1 1827,p.15)

papataiho to baptise (vt)

Na ko ia i tono mai ki a hau kia papataiho ki te wai. (Syd.1 1827,p.15)

papirara poplar (n)

Ka tahi ka tikina e Hakopa e tahi rakau mana, he papirara mata, he hatera, me te hetenati. (CMS 2 1845,p.68)

E patu ana ratou i nga patunga tapu i runga i nga tihi o nga maunga, a tahu whakakakara ana i runga i nga pukepuke i raro i nga oki, i nga papirara, i nga eremi. (Kareti 12 1856,p.485)

Papita Baptist (n)

H. Whanautanga o Hoani Papita. (Pom.6 1879,p.7)

papiterio baptistry (n)

Papiterio. Puna iriiringa i roto i nga whare karakia. (Pom.5 1893, p.212)

Papitiha Baptist (n)

Ko te hahi o Ingarani, o te Weteriana, o nga Papitiha, o nga Karawini, o Ruta, o Morewia, me te tini noa atu e kore e taea te whakataki. (Wes.2 1847,p.10)

papitiho baptism (n)

Papitiho. E iriiri ana ahau. (Pom.5 1893,p.212)

papitiho to baptise (vt)

E papitiho ana ahau i a koe ki te ingoa o te Matua, me te Tamaiti, me te Wairua tapu. (Pom. 8 1847,p.xi)

papu pump (n)

Ka pa te karanga kua puke te wai o roto o te Horo - heoti ano, ka karangatia katoatia ki te mahi i te Papu. (Govt.16 1852,p.5)

papu to pump (vi/vt)

Rau noa atu hoki nga tangata maori o toku iwi e mahi tonu ana ki te papu i te wai i te ao i te po, koia i ora ai. (KNT 4:3 1845,p.12)

E papu ana matou, ka kite atu to matou Rangatira i nga kaipuke e rere mai ana e ahu ana ko waho ko te moana nui. (Govt.16 1852,p.5)

Papua Papuans (n)

No nga Harahora te hunga o nga wahi o uta rawa, na ratou ko nga Papua i noho haere enei motu whaka-te-marangai. (MM2 1:7 1855,p.16)

papura purple (adj)

Tera taua tangata taonga, i kakahuria nei ki te kahu papura ki te rinena. (Pai.2 1835,p.46)

papura purple (n)

Kua wakakakahuria te wahine ki te papura ki te kahu wero. (Pai.3 1837, p.350)

Te hipoki mou, he mangumangu he papura no nga motu o Eriha. (Kareti 12 1856,p.390)

Papuroni Babylonians (n)

Whakapehapeha mai ana nga Papuroni ki a Hairuha, hua noa e kore e taea e ia. (Kareti 9 1849,p.39)

paradaise paradise (n)

Ke Paradaise; ke te Mára I'den. (CMS 1 1820,p.116)

paraehe brass (n)

Mo te Paraehe kapa nga utu mo te pauna taimaha £10 1s 2d. (MM2 1:4 1855,endpaper)

paraekete blanket (n)

Kei mea etahi, ekore e taea te hanga te paraekete me te tini atu o nga kakahu, ki enei Motu!. (KNT 3:6 1844,p.26)

I hea o koutou paraekete mahana me era atu tini kakahu?. (MM2 7:11-12 1860,p.9)

parahetia to brush (vt)

Ko tona matenga i tupu takitahi, i parahetia whakararo. (MM2 2:11 1856,p.8)

parahi brass (adj)

He maha hoki atu mea kua riro mai kia puritia e ratou, nga horoinga kapa, me nga mea parahi, me nga nohoanga. (Pai.3 1837,p.56)

Heoi haere mai ana ratou, tu ana i te taha o te aata parahi. (Kareti 12 1856,p.346)

parahi brass (n)

Aua e kohi koura, hiriwa, parahi ki roto ki o koutou pute. (Syd.4 1833,p.23)

He kai wakaako ia i te kai mahi parahi, rino hoki. (Syd.4 1833,p.7)

Ae ra me tetahi herenga ano o te rino, o te parahi. (Pai.12 1840,p.15)

Ko tona kopu me ona huwa he parahi. (Pai.12 1840,p.8)

Nga atua hiriwa, parahi, rino, rakau, me nga atua kowatu ano hoki. (Pai.12 1840,p.18)

He mea i hanga ki te papa ki te parahi. (CM1 1847,p.14)

He parahi te potae hei karo mo te hoari. (CM1 1847, p.33)

Ka mea a Ihowa kia hanga e ia te tahi nakahi ki te parahi. (CM1 1847,p.15)

Ka pera ahau me te parahi tangi, me te himipora tangi. (Wes.2 1847,p.14)

Kihai i kaiponuhia taua koura, tana hiriwa, tana parahi. (CM1 1847,p.14)

Ko te putanga mai o Koriata me tona potae parahi...me tana hoari, me nga puutu parahi i ona waewae. (CM1 1847, p.34)

parahie brass (adj)

Kia tahuna tetahi ahi nui i nga pata rahi parahie. (Pom.3 1860,p.142)

parai to fry (vi/vt)

paraihe brass (adj)

Ka wera ake nga takai paraihe o o ratou waewae. (Wilber.2 1843,p.4)

Kua whakairia te neke paraihe hei whakaora i te iwi. (Pom.8 1847,p.193)

paraihe brass (n)

paraihe brush (n)

500 pea paraihe hu..0 1 6. (MM2 5:6 1858,p.5)

paraihe prize (adj)

Nga Paraihe paura. (KNT 1:8 1842, p.34)

paraihi brass (adj)

Kihai hoki i mahue i a ia nga takai paraihi o ana waewae mamae. (Wilber.2 1843,p.5)

paraikete blanket (n)

Ka kite ano i tetahi atu tupapaku, he tangata, he mea hipoki ki te paraikete me te hera. (KNT 1:4 1842,p.14)

Mau ai te toto, i te huruhuru e mau ana i te paraikete. (KNT 1:8 1842,p.32)

E ai au tini paraikete!. (Will.1844,p.140)

E kore e tukua e au te tangata kakahu i te paraikete ki roto ki te 'ware, me noho koe ki waho. (Will.1844,p.190)

He paraikete piwatawata. (Will.1844,p.101)

Kahore e tapotu te paraikete. (Will.1844,p.130)

Momipu te kaitaka i te paraikete. (Will.1844,p.70)

Uwia to tamaiti ki te paraikete. (Will.1844,p.185)

Ko te hiti kei raro i te paraikete. (Kareti 4 1847,p.31)

Pokaia tenei paraikete. (Kareti 4 1847,p.23)

Ka homai e taua Pakeha he paraikete, he tupeka, he paipa, he paura, ana tonoa e matou. (MM2 7:15 1860,p.20)

Kahore a Te Rauparaha i kape mai, i tuhia ano tona ingoa i tango i te paraikete. (MM2 7:15 1860,p.32)

Ka whakautua ahau Ki nga paraikete nei. (MM2 7:18 1860,p.44)

Ka whakatakina haeretia i te taha tai, ka kitea ko te horo, neke kau atu, ka kitea ko te paraikete. (MM2 8:23 1861, p.14)

He Paraikete, he Hata, he Kiapa. (Auck.3 1864,p.43)

E hoko nui ana ratou i te Paraikete, i te Kakahu kua oti te hanga, Huka, Pihikete, Waina, Waipiro. (Wan.1 2:13 1875,p.117)

paraikimite blacksmith (adj)

Ko te utu tenei e ho atu nei ki te kai hopu i nga tangata i tahaetia nga mea o te whare paraikimite ki Waipapa. (KNT 1:12a 1842,p.52)

paraikite blanket (n)

Ko te potae ano i huna i roto i te hate, kahore he paraikite i a ia. (KNT 1:11 1842,p.44)

paraipanatia to 'fry-pan' (vt)

A ki te mea he whakahere totokore to whakahere, he mea i paraipanatia, me hanga taua mea ki te paraoa, ki te hinu. (Maun.14a 1844,p.61)

parai-pane frying pan (n)

paraire bridle (n)

Ka puritia e a hau toku mangai ki te paraire, i te mea kei toku aroaro te hunga hara. (Pai.9b 1840,p.205b)

Ko tenei ka kuhua e ahau taku matau ki tou ihu, taku paraire ki ou ngutu. (Kareti 9 1849,p.33)

He tiaki i te pouwaru i te pani, he paraire i te tangata tutu, whakatupu kino. (MM2 4:4 1857,p.2)

He paraire tana i te ngakau o te tangata. (Auck.6 1858, p.i)

Ahakoa whangai i te paraire ki o matou mangai e kore matou e kai. (MM2 7:18 1860,p.32)

paraire to bridle (vt)

Kowai e haere atu ki te paraire i a ia?. (Wes.10 1843,p.46)

Paraire Friday (n)

Akarana, Paraire, Aperira 1, 1842. (KNT 1:4 1842,p.13)

I te Paraire o taua wiki ano, e noho ana a te Nota i te whare o tetahi minita. (Tract 2vii 1879,p.2)

Parairei Friday (n)

No te Parairei Pai to matou kohikohinga moni hei kawe i te rongo pai ki nga tauiwi. (KNT 2:10 1843,p.41)

Ko te inoi mo te Parairei Pai. (Kareti 2 1850,p.17)

Hoki tonu mai ahau i te Taitei, mate tonu iho ahau i te po o te Parairei. (MM2 7:13 1860,p.30)

parairetia to bridle (vt)

Ko te tangata mahi he, e whiua ana, ko te tangata whakaaro kino, e parairetia ana, e mataku ana ki te mahi he, he mea kei pa te whiu ki a ia ki te pokanoa ia. (MM2 4:9 1857,p.7)

Ki te mea he ahua karakia to tetahi i roto i a koutou, a kahore e parairetia e ia tona arero, he tinihanga hoki nona ki tona ngakau, he maumau karakia tana. (Pom.6 1879,p.184)

parairi bridle (n)

Ka puritia taku mangai ano ki te parairi. (Syd.7 1833,p.51)

parairi to bridle (vt)

Na, ki te mea ekore tetahi e hinga i te kupu, e tika ana tenei tangata, a e kaha ana ia ki te parairi i te tinana katoa. (Pai.3 1837,p.313)

Parairi Friday (n)

Ano te parairi, titiro ana matou ki te rangi, e whiti ra nei, kahore ra nei?. (KNT 2:3 1843, p.12)

parairitia to bridle (vt)

Na, ki te mea ekore tetahi e hinga i te kupu, e tika ana tenei tangata, a e kaha ana ia ki te parairi i te tinana katoa. (Pai.3 1837,p.312)

paraite bridle (n)

Koia i wetekia ai e ratou te paraite i toku aroaro. (Wes.10 1843,p.32)

paraiti pyrite (n)

Ko te mea ia, kei te kapa paraiti te nui e kitea nei; ko nga whakauru o tera, he whanariki, he rino. (MM2 2a:13 1862,p.22)

paraiweta (to remain private?) (vt)

Kua herea te takiwa o te Arawa e te mate, kua paraiweta rawa i nga takiwa o te motu nei. (Wan.1 1:3 1874,p.9)

paraka block (n)

He paraka ia, kei te taura ra, ko te rua o nga taura i ra rototia i te paraka, a ko te pito, e ia here ki te waka. (MM2 2a:11 1862,p.4)

paraki barrack (n)

Ka paku nga repo e te Paraki, o te kaipuke ano hoki, o 'Matinimana'. (MM2 1:7 1855,p.2)

Huihuia ana ki to ratou na paraki hoia, waiho kia huakina mai e nga Hipoi. (MM2 5:14 1858,p.3)

He mea kia tika ai te harihari i nga kai ma nga hoia i te paraki. (Hoki 3:24 1863,p.1)

Me haere mai ratou ki tetahi Kaiwhakawa, ki te apiha tumuaki ranei o nga paraki hoia, me homai a ratou pu hamanu, paura hoki. (Gazz.1a 8 1864)

paraki plank (n)

E hoa, kia pakaru i a taua tetahi paraki o te kaipuke, ka pakaru katoa. (MM2 4:11 1857,p.9)

Na te Maori ano i hanga. He whakairo Maori a roto, he paraki Pakeha a waho. (MM2 7:15 1860,p.24)

parakihe frankincense (n)

Ano ka mawera o ratou taonga, ho atu ana e ratou ki a ia nga mea hoatu noa he koura, he parakihe, he mora. (Pai.3 1837,p.4)

Koropiko ana ki te Kaiwhakaora o nga tauiwi, tapae ana i a ratou taonga whakamihi, he koura, he parakihe, he maira. (Pom.9 1894,p.21)

parakimeta blacksmith (n)

Kia whiwhi hoki matou ki tetahi parakimeta, hei whakaora i te pakarutanga o a matou kaata me nga parau. (MM2 7:19 1860,p.15)

parakimete blacksmith (adj)

Te mahi Parakimete. (MM2 3a:4 1863,p.15)

Kua timata i aia tana mahi Parakimete i Hehitinga, me tana mahi hu hoiho, me nga mahi Parakimete katoa. (Wan.1 2:35 1875,p.444)

parakimete blacksmith (n)

Unga ai e nga Rangatira o Waikato -whakararo i runga i te uekaha, whakaaetia ana nga parakimete e rua. (MM2 2a:15 1862,p.1)

Na G. Pakina, Kai hanga Kooti, me te mahi Terei, kai rongoa Hoiho, me te mahi i nga rino katoa e mahi ai te Parakimete. (Wan.1 2:13 1875,p.111)

parakuihi breakfast (n)

E wakaaro ana ahau te mea i wakatakariri ai a Panakareao mo te ki o Hone Heke, 'hei parakuihi a Ngatiwhatua, hei tina te Rarawa'. (KNT 3:2 1844,p.10)

Hei pupuhi manu ake ma matou, hei kinaki parakuihi ma matou. (MM2 7:18 1860,p.49)

I maka hoki te tikera ki te ahi, hanga ana he ti, a pai atu hoki te parakuihi. (MM2 2a:11 1862,p.4)

No te waru o nga ra, no tua i te parakuihi, ka timata te korero. (Hoki 1:15 1863,p.1)

parakuihi to breakfast (vi/vt)

Parakuihi mai te tangata ki te puaha o Waikato, tina atu ki Rangiaohia i runga i te tima o uta. (MM2 6:1 1859,p.1)

Parakuihi rawa mai i runga o Tawharanui. (MM2 3a:6 1863,p.17)

paramete plummet (n)

Ka koa ano ratou, a ka kite i te kohatu, i te paramete, i roto i te ringaringa o Terupapere, enei e whitu. (Kareti 12 1856,p.556)

Paramini Brahmins (n)

Ko te tino pa tera o nga Paramini, ara, o nga Hiniru. (MM2 5:13 1858,p.3)

paramu plum (n)

Ko te nuinga i horahorangia ki te ra kia maroke, penei me te paramu maroke e hokoa nei. (Govt.16 1852,p.56)

paramu to be plumbed (vt)

Na, nana, ko te Ariki e tu ana i runga i te taiepa, he mea paramu ki te aho, me te aho paramu ano i tona ringaringa. (Kareti 12 1856,p.513)

parana brand (n)

He hoiho uha i ahua mangu a kopurepure he ma te rae, he parana te peke maui. (Wan.1 2:13 1875,p.119)

Parana Baron (n)

Ko te tino whare papanga rua, no Parana Aratopa, he whare waipiro, hinga ana tera. (MM2 1:3 1855,p.33)

paranatia frontier (n)

Ko te ingoa o te whenua ra, ko 'Te Paranatia', - ara, ko te Rohe; ko te whenua whawhai nei tera. (MM2 3:2 1857,p.13)

paranene flannel (adj)

I tu ano ki te korero tetahi Maori, he hate paranene whero whakahekeheke te kahu. (MM2 2a:6 1862,p.5)

paranene flannel (n)

Muri iho ka whatua ki te ruma. Ka oti, he paraikete: ka oti, he paranene. (Kareti 11 1851, p.11)

parangiki franc (n)

Whakaae ana nga Haitiana kia utu ki te Wiwi 150 miriona parangiki. (MM2 3a:6 1863,p.8)

parani bran (n)

Tana utanga 260 peke paraoa, 20 peke parani, 9,000 whiti rakau kani. (MM2 6:16 1859,p.8)

parani brand (n)

Ko taku ingoa ko Hukiki: ko te parani mo taku kau he HU pea. Ko te whenua kahore ano i paranitia. (MM2 7:14 1860,p.38)

Kahore he parani e kitea, 14 ringa te tiketike. (Wan.1 2:13 1875,p.119)

parani brandy (n)

1000 pauna tihi, 15 kaho parani, 291 peke toto. (MM2 7:6 1860,p.8)

Ko te parani waipiro nei; he mea pai rawa tenei mo tenei mate. (Martin 4 1869,p.7)

parani to brand (vi)

Ko nga poaka kua oti te maka, ko nga kau ko nga hoiho kua oti te parani. (MM2 7:14 1860, p.38)

Parani 'Brandy' (n)

Ka timata te rapu mo te mahi pepehi o nga Paniora o nga Parani i nga tangata o taua motu, i te hanga kino hoki ki a ratou. (MM2 3a:6 1863,p.9)

paranitia to brand (vi)

Ko taku ingoa ko Hukiki: ko te parani mo taku kau he HU pea. Ko te whenua kahore ano i paranitia. (MM2 7:14 1860,p.38)

paraoa bread (n)

Ka pau te paraoa i te kuri te kai. (Will.2 1862,p.43)

paraoa flour (adj)

E kore e hemo te pere paraoa, e kore ano te ipu hinu e poto. (Kareti 9 1849,p.13)

paraoa flour (n)

Ko te rangatiratanga o te rangi e rite ana ki te rewena i tangohia e te wahine, a kuhua ana ki roto ki nga mehua paraoa etoru, no ka rewenatia katoatia. (Pai.3 1837,p.21)

He peratanga me nga tini pata o te witi ka hurihia nei hei paraoa. (Maun.12(iii) 1846,p.6)

Kororiroria te paraoa. (Kareti 4 1847,p.21)

Kua mohio ki te mahi paamu, ki te mahi whiti, ki te huri paraoa. (Whiteley 1847,p.30)

4 tana paraoa tuatahi, 2 tana huka. (MM2 5:9 1858, p.5)

Ko aku moni pau katoa te hoko ki te paraoa. (MM2 7:14 1860,p.11)

Ko o matou paraoa he aruhe, ko ta matou rohi he hinau. (MM2 7:14 1860,p.36)

He pai koia kia hokona te tangata, kia peratia me te witi, me te riwai, me te paraoa, me te poaka?. (MM2 2a:6 1862,p.13)

Mahi huna ana te rewena i roto i te puranga paraoa. (Martin 3 1863,p.86)

Heoi ano te mahi a nga Pakeha he tuku i te kai ma te Maori, i te rohi, i te ti, i te huka, i te paraoa. (Misc.8 1871)

Paraone Fr. Pharaon (n)

Kua tukua whakauauatia ratou e Paraone kia haere. (Pom.8 1847,p.193)

parapemia blasphemous (adj)

Mo nga tangata parapemia, mo nga mahometana kino, mo nga hurai me nga tangata karakia ki nga Atua teka. (Pom.8 1847,p.477)

parapemia blasphemy (n)

Kia whakahuatia i te honore e ingoa o te Atua, kia whakarerea nga parapemia me nga hurameta. (Pom.8 1847,p.vii)

Parapemia. He kupu kanga ki te Atua. (Pom.5 1893, p.212)

parapemia to blaspheme (vi)

A tena e tahi o nga kiripi te mea i roto i a ratou: E parapemia ana tenei. (Pom.8 1847,p.41)

pararaiha paradise (n)

Hei aianei koe noho ai ki hau i pararaiha. (Pai.2 1835,p.64)

Hei aianei koe noho ai ki a au i pararaiha. (Maun.12(v) 1846,p.1)

He okiokinga i pararaiha, me nga kororia o te rangi. (Wilber.1 1850,p.26)

pararaihi paradise (n)

I wakanohoia e te Atua taua tangata a Arama ki te mara pai, ko Pararaihi tona ingoa. (Wes.11 1838,p.2)

I whakanohoia e te Atua te tangata tuatahi, me te wahine tuatahi kihea? Ki te mara ki Pararaihi. (Mang.5 1845, p.38)

pararutiki paralysis (n)

A kawea katoatia ana e ratou ki a ia...e ngaua ana e te tini o te mate, me te mamae, me ratou e reweratia ana, me ratou e haurangitia ana me ratou e mate ana i te pararutiki. (Syd.2 1830,p.14)

Ko taku pononga kei te ware e takoto ana i te pararutiki. (Syd.2 1830,p.23)

E waru ana tau i takoto ai ki te moenga, i mate i te pararutiki. (Syd.4 1833,p.105)

pararutiki paralytic (n)

Ka mea ki te pararutiki, e tama, kia maia, ka oti au hara te wakakahore. (Syd.2 1830,p.26)

Na, e kauhoa ana nga tangata i te tahi tangata i ringa i te moenga, he pararutiki. (Pai.2 1835,p.15)

pararutikitia to be paralysed (vi)

I puta mai hoki nga wairua kino, e karanga ana ki te reo nui i roto i te tini e reweratia ana, a he tokomaha i pararutikitia, i kopatia, i waka orangia. (Syd.4 1833,p.102)

parata brother (n)

Ka maua mai e ia a te Wiremu Parata, e noho mai nei i to matou kainga. (MM2 7:14 1860,p.29)

Ko Eriehera hoki i kawe ai ki nga parata me te matua wahine o Repeka i nga aroha papai hoki. (Pom.3 1860, p.18)

Rongo ana a Rapano te parata o Repeka, i nga korero nana. (Pom.3 1860,p.17)

Kahore, ra o Hura Makape me ona parata i whakamaimoa ki te nuinga o a ratou hoa riri. (Pom.6 1879,p.433)

Na kei te rere ke rawa te kaha i whakawiri-naki ai a Hura Makape me ona parata, no reira i kaha ai te toko iti ki te tokomaha. (Pom.6 1879,p.432)

paratiho paradise (n)

I whakanohoia raua ki te kari pai rawa, ko te Paratiho te ingoa. (Pom.8 1847,p.ii)

E kai korua i nga hua o nga rakau katoa o te Paratiho. (Pom.3 1860,p.3)

Ko te whakanohoanga o te tangata i te Paratiho whenua. (Pom.3 1860,p.3)

Paratiho. Ko te Kari o Erena. - Ko te Remepi. - Ko te Rangi. (Pom.5 1893,p.212)

Paratitona Protestant (n)

Me waiho nga matua, me nga tangata haere teretere kia whakapono ki ara mea, ko nga Paratitona ia me ara atu me waiho kia whakateka ana. (MM2 1:7 1855,p.28)

parau plough (adj)

Ka mau i nga kau erua, ka patu, kohuetia ana te kikokiko, ko nga rakau parau o nga okiha hei wahie. (Mang.1 1840,p.73)

E taea ekoe te herehere te unikanga ki ona herenga hei hoiho parau?. (Wes.10 1843,p.44)

Kua maha nga pureitanga parau o reira. (MM2 4:2 1857, p.3)

parau plough (n)

Ko te tangata ka pa nei tona ringaringa ki te parau, a e titiro ana ki muri, e kore ia e pai mo te rangatiratanga o te Atua. (Pai.2 1835,p.29)

Ka kite matou i te Parau, e parau ana i tona oneone. (Bud. 1 1847,p.9)

Kia whiwhi ai tatou ki te mira ki te parau. (MM2 4:12 1857,p.3)

Ko te parau tena nana i mama ai te mahi o te whenua. (MM2 3:4 1857,p.5)

Ka tango nga tangata katoa i te parau. (MM2 7:17 1860, p.16)

E mahi ana taku parau i roto i nga mara e wha. (MM2 8:2 1861,p.14)

Mo te Hanihi Paki, Kiki, Toki Kaata, Piringi Kaata, Terei, Parau hoki, Peke Tera hoki. (Wan.1 2:13 1875,p.111)

parau to plough (vi/vt)

Kia parau ai te kai parau me te wakaaro utu ano. (Pai.3 1837,p.229)

Ka kite matou i te Parau, e parau ana i tona oneone. (Bud. 1 1847,p.9)

Ta matou e pai ai he parau whenua hei tupunga witi, riwai, kaanga, hei hokohoko ma matou. (MM2 7:9-10 1860,p.11)

paraua flour (n)

Ko te rangatiratanga o te rangi e rite ana ki te rewena i tangohia e te wahine, a kuhua ana ki roto ki nga mehua paraua e toru, a no ka rewenatia katoatia. (Syd.4 1833,p.29)

E rite ana ki te rewena i tangohia e te wahine i huna ki roto ki nga mehua paraua e toru, no ka rewenatia katoatia. (Pai.2 1835,p.40)

parautanga furrow (n)

I parautia toku tuara e nga kai parau: heoi te roroa o nga parautanga. (Pai.9 1840,p.111)

Kahore ra i tika i to te wahi tapu anganga, he mea takoto noa i waenga ngakinga, he mea kite noa i te parautanga ranei, i te aha ranei. (KNT 1:2 1842,p.6)

Ka huihui mai ano hoki nga iwi ki te whawhai ki a ratou, i te mea ka herea ratou ki a ratou parautanga e rua. (Kareti 12 1856,p.493)

parautia to plough (vt)

I parautia toku tuara e nga kai parau: heoi te roroa o nga parautanga. (Pai.9 1840, p.111)

Parautia ana hoki nga whenua - kua tu hoki nga Mira. (Wton.3 1853,p.15)

E tata ana te wa e parautia ai te whenua. (MM2 6:5 1859, p.1)

parawa flour (n)

Kua mau ahau ki runga ki toku matenga i nga kete etoru i kiia i nga kai parawa reka o nga ahua katoa. (Pom.3 1860,p.35)

parawhimi blasphemy (n)

Kohukohu - Parawhimi. (Auck.6 1858,p.5)

pare barley (adj)

Tenei ano te tahi tamaiti, e rima ana taro pare, e rua ika nonohi. (Syd.4 1833,p.64)

pare barley (n)

He kuata witi mo te pene, etoru kuata pare mo te pene. (Pai.3 1837,p.340)

parei barley (adj)

Me kawe mai ano hoki e ia ta te wahine whakahere hei mea mona, te whakatekau o nga wahi o te epa paraoa parei. (Maun.14b 1844,p.153)

Na, to kainga i taua mea whakaritea ki te kainga i nga keke parei. (Kareti 12 1856,p.337)

parei barley (n)

Ko tahi te homa parei hei purapura, kia rima tekau hekere hiriwa. (Maun.14a 1844,p.133)

He Witi, he Parei, he Pi, he Pini te kai nui: no muri rawa nei hoki te riwai i kitea ai hei kai. (Kareti 9 1849,p.5)

pareki to barrack (vt)

Ka mea atu au ki te pareki a matou kau. Ka mea mai ia, Homai te utu. (MM2 2a:6 1862,p.9)

parekimete blacksmith (adj)

Ka kitea te paoa o te whenua e haere ake ana me te paoa o te ahi parekimete. (Mang.1 1840,p.19)

paremata parliament (n)

Kua whai runanga te iwi i konei - ko te Paremata ra hoki kua kiia atu ra. (MM2 2:12 1856, p.11)

Ina hoki ka rua-tekau-ma-tahi tau i tu ai te Paremata. (Wan.1 1:3 1874,p.9)

E rite ana ki nga kupu inoi e kawea atu nei e nga iwi ki nga mema o nga Paremata. (Pom.5 1893,p.172)

paremata parliamentary (adj)

I te wa i ngaro ai a Te Hiana Roia ki tana mahi Paremata. (Wan.1 3:32 1876,p.338)

paremata plymouth? (adj)

paremeta parliament (n)

Kia whakaaetia e te Runanga nui o Niu Tireni i tona huihuinga i roto i te Paremeta. (Govt.17 1862,p.2)

paremete parliament (n)

He mea whakatakoto na te Paremete o Nui Tireni i te tau 1862. (Govt.17a 1865)

parenga farthing (n)

Mo te hipi momona e 3 kapa me te 3 parenga mo te pauna. (Wan.1 3:32 1876,p.337)

parete potato (given as a gainword in the 1915 edition of Williams's dictionary; poss. a gain from Scottish dialect for potato - pratie, though no hard evidence has been found) (n)

I tenei whakatupuranga e kai ana taua i te parete, i te poaka. (KNT 2:5 1843,p.20)

Pokaia te parete mataamua. (KNT 3:6 1844,p.31)

Eono te kau o nga parete; kotahi te kau ma wha o nga poaka. (KNT 4:6 1845,p.21)

E nui ana te parete o tenei tau i whakatokia e ia ki te parau a te Matiu, Minita o Kataia. (MM2 2:10 1856,p.3)

paréte potato (given as a gainword in the 1915 edition of Williams's dictionary; poss. a gain from Scottish dialect for potato - pratie, though no hard evidence has been found) (n)

pareti plate (n)

I wharikitia hoki e taua wahine, he pareti, he maripi, he paoka, ki te aroaro o Te Pokiha ma. (MM2 2a:11 1862,p.4)

Pareti Pharzites (n)

Na Parete, ko te hapu o nga Pareti. (Maun.14b 1844,p.214)

pariha parish (n)

He wero tenei naku i a koutou kia tahuri ki te kohi moni hei tahua apiti i nga moni o o koutou Pariha, mo etahi mahi hoki a te Hahi. (Misc.5 1899)

Pari'hai Pharisees (n)

Parihai Pharisees (n)

He aha hoki matou ko nga Parihai ka hono ai te noho puku, tena ko au akonga hore rawa kia noho puku?. (Syd.2 1830,p.26)

I reira ano te tahi tangata o nga Parihai, ko Nikorima tona ingoa. (Syd.2 1830,p.34)

parihi palace (n)

Kua tu te whare nui ara he Parihi (whare nohoanga Kingi) i Tongatapu. (Wan.1 2:14 1875,p.129)

parihi parish (n)

Ko taua wahi whenua katoa kei Papakura: Ko ona rohe enei, kei te taha tua Raki ko te Tekihana, No.4 o te Parihi o Opaheke. (MM2 6:14 1859, p.6)

Parihi Pharisee (n)

Kia tupato ki te rewena o nga Parihi, o nga Haruki. (Syd.4 1833,p.33)

Me i reira haere mai ana ki a Ihu nga Karaipi me nga Parihi no Iruharama. (Syd.4 1833,p.32)

Ko te kotinga i te ra tuawaru, no te wanau o Iharaira, no te hapu o Penahamine, he Hiperu no nga Hiperu, ki te ritenga o te ture he Parihi. (Pai.1 1835,p.14)

parihia partial (adj)

He aha te ingoa o nga Iturehia e whakarite ana mo te tahi wahi anake o te utu? Ko nga Iturehia parihia. (Pom.8 1847,p.326)

pariki brig (n)

Ko te Pereira, he pariki, 148 tana, Kapene Koti. (MM2 7:9-10 1860,p.14)

parimaneta parliament (n)

Ko te Parimaneta te ingoa o tenei tu runanga, a nui atu to whakapai o nga iwi o Ingarangi katoa ki tenei tu huihui. (MM2 2:12 1856,p.8)

parimata parliament (n)

Ka mate te Kingi, karangatia ana e te runanga te Parimata ki te oati tika ki to ratou Piriniha. (MM2 2:12 1856,p.8)

paro sparrow (n)

Kua kitea he ware e te paro, kua kitea hoki e te waro te owanga mona. (Pai.9 1840,p.70)

parona baron (n)

paronema harakoha Gk. phronema sarkos (n)

Na konei te hiahia o te kikokiko (e huaina nei ki to te reo Kariki, ko paronema harakoha), a e waka maoritia ana e etahi he matauranga, e etahi atu he maori tanga, e etahi atu ano he hiahia nona, a e etahi atu he tohenga na te kikokiko. (Pai.9c 1841,p.129)

paronga furlong (n)

Na! he tata Petani ki Iruharama; ko tahi pea te kau ma rima paronga. (Syd.4 1833,p.75)

parono baron (n)

Te takiwa o nga Parono me Kingi Rihari Tuatahi. (MM2 6:12 1859,p.1)

parotiri fallow deer (n)

Ko te hata, me te anateropi, me te parotiri, me te nanenane pawara, me te pikareka, me te kau pawara, me te temera. (Pai.15 1840,p.93)

Parui Palluites (n)

Na Paru, ko te hapu o nga Parui. (Maun.14b 1844,p.213)

paruma broom (n)

Ki nga tangata maori e harihari paruma ana, e haerere noa i te Taone. (KNT 1:11 1842,p.41)

paruma to 'broom' (vt)

Ki te mea ka mahue i a ia te tahi hiriwa, e kore ianei ia e tahu i te rama, ka paruma ai i te ware, ka rapu marie ai, kia kitea ra ano?. (Pai.2 1835,p.44)

pata butter (n)

I te pata o te kau, i te waiu o nga hipi, me te ngako hoki o nga reme. (Pai.15a 1840,p.129)

Ekore ia e kite i nga awa, i nga waipuke, i nga awa o te honi me te pata. (Wes.10 1843,p.22)

Kua kurukuruwhatutia ahau, ano he pata pakeke. (Wes.10 1843,p.11)

Katahi ratou ka mohio ki te mahi waiu-kau, hei pata, hei tiihi. (Kareti 8 1850,p.12)

pata to become butter (vi)

Ekore e roa ko te nuinga kua pata, ko te waiu e toe ana, hei kai tena ma nga poaka. (Martin 4 1869,p.23)

patama fathom (n)

pata pakeke cheese (n)

Katahi ratou ka mohio ki te mahi waiu-kau, hei pata, hei tiihi. (MM2 2:4 1856,p.14)

pata pakeke pot (n)

He maha hoki era atu mea kua riro mai kia puritia e ratou, nga horoinga kapa, pata, me nga mea parahi, me nga nohoanga. (Pai.3 1837,p.56)

E tatangi ana nga pata i roto i te kaho. (Will.1844, p.133)

Tae atu ia ki te puna, ka ka ia i tona pata ki te wai. (Pom.3 1860,p.16)

patara bottle (n)

I te tuatahi ano ka whakakiia ko te Patara wai, ka waiho i te taha pu o taku moenga takoto ai. (Govt.16 1852,p.50)

patene button (n)

Me tuku atu he tangata e au hei tiki atu i e patene o tana hate, hei patene mo o maua hate ko Noa e Hianga. (Wan.1 2:20 1875,p.223)

Kotahi rau miriona patene kakahu. (Wan.1 3:32 1876,p.341)

patene farthing (n)

Kia utua katoatia ra ano e koe te patene wakamutunga. (Syd.2 1830,p.16)

E kore ianei e taka nga pihoihoi e rua ki te patene ko tahi?. (Syd.4 1833,p.24)

E kore ianei e hokona nga pihoihoi e rima ki nga patene e rua. (Pai.2 1835,p.36)

Ewa pauna, e witu hereni, tekau nga pene, me te patene. (KNT 2:8 1843,p.34)

2 Patene...1 Hepene. (Purewa 1 1847,p.8)

Tena koe e Te Wananga i puta mai nei koe i roto i te patene whakamutunga, i te whakaaro o te tangata iti. (Wan.1 1:4 1874,p.16)

Patere Lat. Pater (n)

Te inoinga tino pai e ho atu e tatou ki te Atua ko te patere na Hehu Kerito i whakaako mai. (Pom.8 1847,p.xiv)

Te inoinga tino pai e ho atu ai e tatou ki te Atua ko te patere na Hehu karaiti i whakaako mai, ki ana Apotoro. (Pom.6 1879,p.15)

He aha te inoinga tino pai atu o roto i nga inoinga katoa? Ko te inoinga e huaina ana ko te 'Patere'. ta te mea na te Atua ano i whakapoto i roto i taua inoinga nga mea nunui katoa hei tono atu ma tatou. (Pom.5 1893,p.144)

pateri badger (adj)

Me nga hiako hipi kua oti te whaka whero, me nga hiako pateri, me etahi rakau - he kohai. (Maun.14 1844,p.11)

Aku hu mou he hiako pateri; taku whitiki mou he rinena pai; hipokina ana koe e ahau ki te hiraka. (Kareti 12 1856,p.359)

pateriaka patriarchal (adj)

Tae noa ki te matenga rawa o Hohepa te tamariki pateraka no Hakopa. (Pom.3 1860, p.1)

Pateriake Patriarch (n)

E te rangatira o nga Pateriake, Inoi mo matou. (Pom.1 1842,p.52)

E te Rehina o nga Pateriake, i. m.. (Pom.8 1847,p.xliii)

Timata mai i nga Katinara, tuku iho ki nga Pateriake me nga Pirimati, tuku iho ki nga Ahipihopa me nga Pihopa, kotahi ano to ratou ahua. (Pom.9 1894,p.46)

paterino Lat. patrinus (n)

Ko te matua tane me te matua wahine, ko nga tupuna, ko nga hungawai, ko nga matua whangai, ko nga Paterino me nga Materina. (Pom.8 1847,p.240)

Paterino. Matua Atua, matua wairua mo te Iriiringa. (Pom.5 1893, p.212)

Paterono Patron (adj)

E o matou Ahere, me o matou hato Paterono, me nga hato katoa; kia wakapai koutou ki a matou. (Pom.1 1842,p.48)

Paterono Patron (n)

He mea pai te inoi ki o tatou Ahere kaitiaki, ki o tatou Paterono me nga Hato katoa. (Pom.8 1847,p.xv)

E Hato Hohepa, e taku Ahere kaitiaki, e taku Paterono, e nga Hato katoa, inoi koutou, kia noho tonu a Hehu Kerito ki roto i toku ngakau, hei oranga moku. (Pom.7 1889,p.59)

pati bath (n)

Kia ko tahi te mehua mo te epa, mo te pati, to te pati kia rite ki te whaka-tekau o nga wahi o te homa. (Kareti 12 1856,p.436)

Kia tika a koutou pauna, kia tika te epa, kia tika te pati. (Kareti 12 1856,p.436)

pati perch (n)

patiki paddock (n)

He nui te kai ki aua patiki i tenei tau. (Wan.1 2:19 1875,p.203)

He patiki pai nga nohoanga mo nga hoiho kawe mai. (Wan.1 2:19 1875,p.203)

patomo fathom (n)

2 Iari...1 Patomo. (Purewa 1 1847, p.8)

Patriaka Patriarch (n)

Hei Upoko Runanga aua Patriaka mo ona whenua, mo ona whenua. (Martin 3 1863,p.84)

Ko enei Pihopa ka kiia he Patriaka. (Martin 3 1863,p.84)

patua-a-wititia to be threshed (vt)

Mo Kireara i patua-a-wititia nei e ratou ki nga patu rino. (Kareti 12 1856,p.504)

patura vulture (n)

Ko te patura, ko te kaiaia, me nga mea e rite ana ki ena. (Maun.14a 1844,p.83)

patu witi thresher (n)

Na te kore witi a tatou, na te pupuri ano ranei a nga kai whakatupu witi o Nui Tirani, kahore hoki he witi ma nga kai huri. (MM2 4:14 1857, end-paper)

pauka fork (n)

Moenga, Tepera, Nohoanga, te Pereti, Maripi, Pauka, Pune. (Bud.1 1847,p.10)

paukena pumpkin (n)

Ka ngahoro te hua o te paukena. (Will.1844,p.24)

Ka toro nga kauae o te paukena. (Will.1844,p.147)

Kihai maoa a tatou paukena, ioio ana. (Will.1844,p.29)

Kua ngahoro te hua o te paukena. (Will.1844,p.75)

Tapahia te paukena. (Will.1844,p.128)

Ki te whakato hue, mereni, pau-kena, pi, puwha, rakau pititi, aporo, aha, aha. (Kareti 11 1851,p.10)

Ka haere mai te hoiho ki te kai i te pu witi, riwai ranei, kaanga ranei, paukena ranei. (MM2 4:8 1857,p.4)

paukina pumpkin (n)

10 hanaraweti paukina, 8 hanaraweti hinu poaka. (MM2 4:6 1857,p.7)

pauna pound (n)

A maua ana e ia he mea wakananu he maira, he aroa, ko tahi pa rau pauna. (Syd.4 1833,p.88)

Ka ho atu ki a ratou nga pauna ko tahi tekau. (Pai.2 1835,p.52)

Ka ngahuru nga pauna kua mahia ki tou pauna. (Pai.2 1835,p.52)

Kua paunatia koe ki roto ki nga pauna, a Kihai rite. (Pai.12 1840,p.21)

Ko te tikanga tenei o te utu mo te hoiho kotahi, e rua pauna. (KNT 1:8 1842,p.34)

Ki te tahaetia e tetahi tangata e tahi pauna e rima a tetahi pouaru rawakore, a te tahi tangata ranei i nui nei tana atawhai ki a ia ki te tangata nana i tahae. (Martin 1 1845, p.17)

16 Aihe...1 Pauna. (Purewa 1 1847,p.8)

20 Hereni...1 Pauna. (Purewa 1 1847,p.8)

Me nga moni e hoki iho ana i nga pauna, e rima tekau. (Bud.1 1847,p.12)

Riro mai ana kotahi tekau ma rima pauna. (Cotton 1849, p.11)

Nga toimaha o aua poaka, 706 pauna. (MM2 5:9 1858, p.5)

Ina hoki kua kitea e ahau te pauna o te witi. (MM2 7:15 1860,p.50)

Wehea atu ana ki a te Rangihaeata e rua rau pauna, ki a te Rauparaha hoki e rua rau pauna. (MM2 7:15 1860, p.18)

Kaua e neke iho i te Rima Hereni, kaua e neke ake i te Rima Pauna. (Govt.1 1861,p.2)

He nama naku i a hori, ara erua pauna tekau hereni. (Hoki 6:15 1862,p.1)

Ko te utu kia tekau ma rima pauna (toimaha) koura. (Martin 3 1863,p.59)

Ko te wahi piwhi kotahi pea pauna. (MM2 3a:6 1863, p.17)

He hoko taku i te taro pai rawa, mo nga Kapa e 3, mo te Rohi, e rua pauna taimaha. (Wan.1 2:35 1875,p.444)

pauna to weigh (vi)

Ka whakahokia mai e ratou ta koutou taro, he mea pauna. (Maun.14a 1844,p.130)

Kua oti koe te pauna ki te pauna, a kihai i rite. (Kareti 9 1849,p.40)

Me pauna ano to kai e kainga e koe, kia rua tekau nga hekere i te ra kotahi me kai e koe i tenei i tenei wa. (Kareti 12 1856,p.337)

Ta ratou taro e kai ai he mea pauna. (Kareti 12 1856,p.338)

pauna weight (adj)

Whakarerea atu i roto i to kete nga kohatu pauna e kore e rite, te mea nui, te mea iti. (Maun. 15 1845,p.25.13)

pauna-taimaha pound (n)

Ka hokona i te taiepa o te Pauna i te 2 o Oketopa, ki te mea ia e kore e tikina mai. (Wan.1 2:21 1875,p.243)

pauna-taimaha poundweight (n)

Kei he ta koutou whakahaere ina whakarite i te whakawa, i te ruri ranei, i te pauna-taimaha ranei, i te mehua ranei. (Maun.14a 1844,p.109)

paunatanga scales/balance (n)

Mehemea i tino paunatia taku tangi, me toku pouritanga kia hapainga tahitia ki te paunatanga!. (Wes.10 1843,p.6)

He tahae puku te huna ki nga hoko, mo te paunatanga, mo te nuinga, mo te ahua o te mea e hokona ana. (Pom.8 1847,p.247)

Kua whakaae koutou ki te tika o ta matou paunatanga i nga witi, i nga taewa, i nga mea katoa. (MM2 7:18 1860, p.32)

paunatia to (im)pound (vi/vt)

Ko nga kau a Rahipono e haere ana i o matou whenua i Waipaoa, ki te mea e tikina mai eia, ka Paunatia e matou a te 30 o te marama nei. (Wan.1 2:25 1875,p.308)

Kua paunatia i Panitana. (Wan.1 2:13 1875,p.119)

Kua paunatia i Taratera. (Wan.1 2:13 1875,p.119)

paunatia to weigh (vi/vt)

A paunatia ana e Aperahama mo Eperona te hiriwa i korerotia e ia i te rongonga o nga tamariki o Heta. (Pai.20 1838,p.3)

Kua paunatia koe ki roto ki nga pauna, a kihai rite. (Pai. 12 1840,p.21)

Ka karangatia mo te poaka he pene-he-pene, ka paunatia ka rite te taumaha ko tona utu. (MM2 7:15 1860,p.50)

No ta matou tohenga atu kia paunatia te whenua, kahore nga kai hoko whenua e pai. (MM2 7:18 1860,p.32)

pauni pound (n)

Ka wahi ranei i te taiepa o tetahi Tokiari-pauni kia tuwhera. (Auck.6 1858, p.12)

pauni to (im)pound (vi)

Ko te tangata ka Pauni-tokiari ka maka i te kararehe, kau ranei, aha ranei, ki roto ki tetahi wahi kua taiepatia. (Auck.6 1858,p.10)

paura powder (adj)

I reira hoki etahi rangapu hoia Hipoi, me nga tini purepo, me nga tino toa paura, me nga whare taonga. (MM2 5:14 1858,p.2)

paura powder (n)

Nga Paraihe paura. (KNT 1:8 1842,p.34)

Wakamutua te hoko i enei mea, ko nga pu me te paura. (KNT 2:7 1843,p.26)

Mau hoki te wakaaro mo etahi paura, mo etahi mata, mo etahi pu. (KNT 4:2 1845,p.7)

Hei hoko pu, paura, ma matou, hei hoko tupeka, hei whakareka i te waha. (Bud.1 1847,p.10)

Kati te hoko Paura - pu - mata. (Whiteley 1847,p.29)

Kei te Pakeha te paura, te pu, te mata, nga tini mea whawhai katoa. (Whiteley 1847,p.36)

Kei te pakeha te pu, te paura, te mata, me te mano tini o te tangata. (Whiteley 1847,p.8)

Me o ratou paura me o ratou pu me o ratou taonga katoa. (Whiteley 1847,p.37)

Na, ko te hoko tupeka, waipiro, pu, paura, me te tini o nga mea kuare o te pakeha. (Bud.1 1847,p.4)

Poto katoa nga taonga o te tangata maori ki te hoko pu, ki te hoko paura, ki te hoko mata. (Whiteley 1847,p.16)

Tenei nga paura o taku kainga o te reinga, tenei nga mata o taku kainga o te reinga. (Whiteley 1847,p.24)

E huhua ana hoki au tangata, au pu, au paura. (MM2 4:10 1857,p.12)

Heoiano nga mea i puritia atu e te ture ko te pu, ko te paura, ko te waipiro. (MM2 7:13 1860,p.15)

He tono atu tenei i etahi paura, hota, kia whakapuaretia. (MM2 7:15 1860,p.34)

Ka homai e taua Pakeha he paraikete, he tupeka, he paipa, he paura, ana tonoa e matou. (MM2 7:15 1860,p.20)

Ko taku kupu tenei: whakapuaretia te pu me te paura. (MM2 8:2 1861,p.10)

Kia puare mai i a koe te paura, he mate kawa no taku waha ki te manu. (MM2 2a:2 1862,p.14)

Tena ka haere atu te kohikohi paura ki Waikato. (MM2 3a:8 1863,p.7)

Ma wai e pikàu nga paura?. (Auck.3 1864,p.49)

paura powdery (adj)

pepa paper (n)

He maha aku mea e tuhituhi atu ai a hau ki a koutou, heoi kihai a hau i pai ki te pepa ki te mangu mangu. (Pai.3 1837,p.331)

23 paere muka hei hanga pukapuka, pepa. (MM2 2:12 1856,p.13)

E toru nga Pakeha nana i homai aua nupepa panui, e toru ano nga pepa. (MM2 7:14 1860,p.28)

Kaore e tino pau ki tenei, pepa nga kupua nga rangatira, o te motu nei, me o ratou ingoa. (Hoki 6:15 1862,p.1)

E rima pene te utu mo te pepa kotahi. (Wan.1 1:5 1874,p.18)

Pepara Biblical (adj)

Ka pera hoki te hunga i hiahia ai inamata te hanga i te ture Pepara. (Pom.1 1842,p.20)

pepa whare pepper (n)

200 peke tote, 23 kaho hinu, 30 peke pepa. (MM2 7:3 1860,p.8)

pepa whare wallpaper (n)

He Peita ma, He Hinu, he Pepa-whare, kei a raua mo te utu iti. (Wan.1 2:13 1875,p.121)

piha patu hipi sheep butcher (n)

A he tini ano aua hipi hei mahi ma nga Piha patu Hipi ano hoki. (Wan.1 2:13 1875,p.118)

pihopa bishop (n)

E wakakaha nga Pihopa me nga Minita katoa. (Syd.7 1833,p.27)

No te 29 o Mei i tae mai ai te tino rangatira o nga Mihinere katoa, ko Pihopa Herewini. (KNT 1:6 1842, p.26)

Te tahi tohu mo te Pihopa pai, E kaha ana ki te pehi i te tutu o ana tamariki. (CM1 1847,p.27)

I taia tenei ki te perehi a te Pihopa. (Kareti 3 1849,title page)

Ka aroha mai te iwi ki te Pihopa. Ko tana mahi he whangai tonu. (Kareti 5 1851,p.14)

No muri iho nei, ka tahuri nga Pihopa o Roma ki te whakaako he. (Kareti 5 1851,p.8)

Te kitenga o te Pihopa o reira i aua tamariki, ka aroha ia ki a ratou. (Kareti 5 1851,p.7)

Korero ana a Te Kawana ki nga mea o tenei ao, a, korero ana a te Pihopa i nga mea o te Atua. (MM2 3:2 1857, p.11)

Kua kite te Pihopa o Niu Tireni i tenei. (MM2 4:15 1857,p.5)

Ma Pihopa raua ko Kawana e haere mai, e korero tenei he. (MM2 4:10 1857,p.8)

Kua nohoia tenei whenua e nga Pihopa, e nga kai-whakawa, ara, he rangatira, na, kahore ano au i kite noa i te utu. (MM2 7:13 1860,p.41)

Ka huihui mai nga tangata kia kite i a te Pihopa. (MM2 2a:12 1862,p.8)

Katahi au ka rongo, kua mate a Te Pihopa; maku tena e kii atu, Tukua nga Pakeha kia haere. (MM2 2a:5 1862, p.16)

Ka toru tekau tau i ako ai Pihopa; No hea ra e rongo ei?. (Misc.1 1866)

pihopa bishop? (adj)

Ko nga taonga papai o te whare pihopa i hokona katoatia atu. (Martin 3 1863,p.62)

pihopa to be bishop (vi/vt)

Etoru tekau ma rima nga tau o Akustinu i pihopa ai ki Hipone. (Martin 3 1863,p.74)

E toru tekau ona tau i pihopa ai ki Anatioka. (Martin 3 1863,p.7)

Ka neke ake i te wha tekau ona tau i pihopa ai, na, ka tae mai te kingi o Roma. (Martin 3 1863,p.8)

No taua tau ano, ka whakapihopatia a Akustinu. (Martin 3 1863,p.88)

pihopatanga bishopric (n)

Ka mate te Popi o Roma, a, ka karangatia a 'Kerekore' ki te tino pihopatanga; a, ka waiho ia, hei Popi. (KNT 4:8 1845,p.30)

E toru nga turanga Ariki i hanga e Hehu Kerito hei pupuri i nga ritenga o tana Hahi: ko te Popatanga, ko te Pihopatanga, ko te Pirihitanga. (Pom.9 1894,p.44)

Ki nga Iwi Maori katoa o te Pihopatanga o Waiapu. (Misc.5 1899)

Pirihipati Principalities (n)

He aha te ingoa o nga Kapa o te Hapu tuatoru? Ko nga Pirihipati, ko nga Arekahere, ko nga Ahere. (Pom.8 1847,p.182)

He aha te ingoa o nga Kapa o te Hapu tuatoru? - Ko nga Pirihipati, ko nga Arekahere, ko nga Anahera. (Pom.6 1879,p.264)

popa papal (adj)

He tangata Wi-Wi a Keremete, a ka mahue i a ia i tona kainga popa i Roma. (Pom.6 1879, p.456)

Popa Pope (n)

Ko te ingoa e rangona nei ko te Popa, ko tona whakamaoritanga ko te Papa, ko te Matua. (Martin 3 1863,p.86)

popara poplar (n)

E pono ia nei enei korero i te rakau i whakatupuria ki Merika he Popara te ingoa o taua rakau. (MM2 2:4 1856,p.2)

Popatanga Papacy (n)

E toru nga turanga Ariki i hanga e Hehu Kerito hei pupuri i nga ritenga o tana Hahi: ko te Popatanga, ko te Pihopatanga, ko te Pirihitanga. (Pom.9 1894,p.44)

pu paura gunpowder (n)

Ka wakarerea nga ritenga makutu o nga tupuna o Ingarangi i whakaaro hoki ratou he pu paura kau te makutu. (KNT 3:4 1844,p.20)

pu paura 'powder' (n)

Ki te mea kaore ratou e uru tahi me matou ki te whakakore i te papapa me te paura i roto i te witi, kia pai ake i nga witi o mua tata ake nei, na, ka whakahokia nga utu mo te puhera, kei te ahua o te witi te ritenga. (MM2 5:12 1858, p.2)

purapa purple (adj)

A hui ana ratou i ona kakahu, ka whakakakahuria ki te kakahu purapa. (Pom.8 1847,p.163)

purei paoro cricket (n)

Ko te mahi he kanikani, he waiata, he takaro, he purei paoro, he inu waina he inu pia, he tini noa iho no nga kai o tenei Kirihimete. (MM2 7:1-2 1860,p.10)

purei paoro play (n)

Na, ka mahara a Kenehi kia anga he purei whakapatipati ki te Kingi. (Pom.9 1894,p.150)

rama hapakatanai Aram. lama sabachthani (= why hast thou forsaken me?) (phr)

rama hapakatani Aram. lama sabachthani (= why hast thou forsaken me?) (phr)

rama hapatani Aram. lama sabachthani (phr)

A i te iwa pea o nga haora ka karanga a Hehu ki te reo nui, ka mea: Eri, Eri, rama hapatani? ara: E taku Atua, e taku Atua, he aha i whakarere ai koe i au?. (Pom.8 1847,p.166)

Raparama Gk. Labarum (n)

Ka mea kia hanga he kara ki te ahua o taua Ripeka i whakaaria mai ra ki a ia; a ka oti, ho atu ana ki ana toa tiaki ai; ma ratou e hapai ki mua o nga ope ina tu te riri. I huaina iho taua kara, ko te Raparama. (Pom.9 1894,p.163)

reihi peke taiepa steeplechase (n)

Reihi Peke Taiepa:- E rua maero e oma ai, e ono nga taiepa e peke ai nga hoiho. (Wan.1 2:31 1875,p.411)

reipa rape (n)

Puremu - Reipa. (To Wahine). (Auck.6 1858,p.26)

reopara leopard (n)

A i rite ano te kararehe i kite ai a hau ki te reopara, ko ona waewae i rite ki o te pea. (Pai.3 1837,p.346)

Ka kite ahau, a, na, tena atu ano, me he reopara ano tona rite. (Pai.12 1840,p.25)

Repaima Rephaims (n)

Ka patua e ratou nga Repaima i Aheterota-Karanaima. (CMS 2 1845,p.26)

Repaimi Rephaims (n)

Me nga Hiti, me nga Periti, me nga Repaimi. (CMS 2 1845,p.29)

repara leper (n)

E wakaorangia ana nga repara. (Pai.2 1835,p.20)

He tokomaha hoki nga repara i Iharaira. (Pai.2 1835,p.13)

I te oranga o te repara i tahuri mai nei, i koropiko nei ki a Ihu, ko te whakapono ano te mea, ki ta te Karaiti, i ora ai ia. (Maun.12(i) 1846,p.3)

repara leprosy (n)

A haere wakarere ana te repara i a ia. (Pai.2 1835, p.15)

A ka mea ano, i a ia te tahi o nga pa, na, he tangata kapi katoa i te repara. (Pai.2 1835,p.14)

repara leprous (adj)

Haere mai ana tetahi tangata repara. (Pai.9b 1840,p.40b)

reparatanga leprosy (n)

A wakatorona atu ana e Ihu tona ringa, wakapa atu ana ki a ia, ka mea, E pai ana a hau; kia ma koe. A ma iho ana i reira tana reparatanga. (Pai.3 1837,p.11)

reparatia to become leprous (vt)

Te unuhanga mai ano; re! kua reparatia tona ringaringa, koia ano me te hukarere. (Pai.14 1840,p.9)

reparo leopard (n)

Ko te tahi atu, kei te reparo te rite, e wha nga parirau o te manu i tona tuara. (Kareti 12 1856,p.465)

repata leopard (n)

Ko nga tane i haehaea e nga repata e nga pea. (Martin 3 1863,p.21)

ripara leper (n)

A na! haere mai ana te tahi tangata ripara, koropiko ana ki a ia. (Syd.2 1830,p.23)

I a Ihu ano i Petani i te ware o Haimona te ripara. (Syd.4 1833,p.49)

riparatanga leprosy (n)

Kia ma koe; a ma iho ana i reira tana riparatanga. (Syd.2 1830,p.23)

Ko te pononga korero teka o te poropiti, a wakapangia ana ia ki te riparatanga, kihai rawa nei i taea te rongoa. (Syd.7 1833,p.69)

rupapa Gregory's Powder (n)

Ko tenei Rupapa, ehara i te Rupapa whero nei, e kiia nei e te pakeha, he Rhubarb; engari he mea ke tu-a-ma nei; tona ingoa ki nga whare hoko rongoa, he Gregory's Powder. (Martin 4 1869,p.2)

rupapa rhubarb (n)

Kei whangaia nuitia te Rupapa whero ki te turoro kei nui haere te mate. (Martin 4 1869,p.2)

tanapa turnip (n)

40 hanaraweti tanapa, 2 hanaraweti karote. (MM2 7:9-10 1860,p.15)

tapanakara tabernacle (n)

E korerotia ana e tatou te oko parahi i mahia i nga karakia o te tapanakara i hanga ki nga whakaataata wahine. (MM2 2a:13 1862,p.22)

temapara temple (n)

Ko te pa o nga tangata o Epiha te kai tiaka temapara o te Atua nui o Raiana. (Syd.4 1833, p.120)

temepara temple (n)

A kitea ana e ia i roto i te temepara nga kai hoko okiha, hipi kukupa, me te kai hohoko moni e noho ana. (Syd.2 1830,p.33)

Ka arahi te Rewera i a ia ki te pa tapu, wakatu ana i a ia ki runga ki te keokeonga o te temepara. (Syd.2 1830,p.12)

Na! ki ano koutou i matau ko to koutou tinana te temepara o te Wairua Tapu i roto i a koutou. (Syd.2 1830,p.51)

Wawahia rawatia tenei temepara, a kia toru ra maku e wakaara. (Syd.2 1830,p.33)

Kei tenei wahi a ia e rahi ke atu i te temepara. (Syd.4 1833,p.26)

Ko ratou e mahi ana ki nga mea tapu e kai ana i nga mea o te temepara?. (Syd.7 1833,p.26)

E nui haere ana hei temepara tapu mo te Ariki. (Pai.1 1835,p.5)

Ka taka te rota mona kia tomo ki te tino o te temepara. (Pai.2 1835,p.3)

No te toto o Epera, tae noa ki te toto o Hakaraia i patua i te takiwa o te ata o te temepara. (Pai.2 1835,p.35)

Ka titiro atu ano ahau ki tou temepara tapu. (Pai.12 1840,p.30)

Kua tangohia nei e Nepukaneha tona matua no roto no te temepara i Hiruharama. (Pai.12 1840,p.18)

Tona kanohi te 'werikorikotanga i roto i taua temepara, kua riro atu na ia ki te noho ki reira. (Wilber.3 1845, p.33)

A haere ana ki te temepara, ki te ui i te tikanga o tena mea. (Maun.12(vii) 1846,p.2)

Hei mea hoki e taunga ai ki ana karakia, ki tona temepara, ki ana mea i whakaaria mai e ia ma ratou. (Maun.12(viii) 1846,p.3)

Ka hanga ko te Temepara ki te kohatu, hei whare karakia tuturu. (Maun.12(vi) 1846,p.1)

Mutu pu nga patunga tapu a nga Hurai, kore ake to ratou Temepara. (Maun.12(vi) 1846,p.6)

Na te aha i hoki mama ai te ngakau o te pupirikana i tana inoinga i te temepara. (Maun.12(v) 1846,p.5)

E tapu ana hoki te temepara o Te Atua, ko taua temepara hoki koutou. (Wes.2 1847,p.6)

He temepara te tinana o te tangata whakapono no te Wairua Tapu!. (Whiteley 1847,p.21)

I runga i Maunga Moria te turanga o e temepara i te taha ki te rawhiti o Hiruharama. (CM1 1847,p.44)

Ka wawahi i te temepara o te Wairua Tapu. (Whiteley 1847,p.22)

Kia oti ra ano te temepara i mea ai ia kia hanga e ia. (CM1 1847,p.39)

Ka mau ki te hoari, ka eke ki runga ki te hoiho, ka oma atu ki te temepara o te whakapakoko. (Kareti 5 1851,p.12)

E kore te temepara nui e pau i te whare Maori, no te mea he whare nui te whare Pakeha. (MM2 7:18 1860,p.8)

Ko te temepara me waiho kia tu ana. (Martin 3 1863, p.5)

tepara stable (adj)

He makete Hoiho aana, i nga Hatarei katoa, kei te whare tepara nui i Nepia. (Wan.1 2:13 1875,p.110)

tepara stable (n)

Ka korerotia e Reari te whakatapoko-ranga o te kuao hoiho ki roto ki te tepara, ara, ki te whare hoiho. (MM2 6:2 1859,p.3)

A tonoa ana te akonga ki te tepara ki te miri i taua Hoiho. (Wan.1 1:10 1874,p.56)

tepara table (n)

E kore e hei i a koutou te tango i to te Ariki tepara me te tepara o nga rewera. (Syd.4 1833,p.162)

He tepara wika. (Purewa 1 1847,p.7)

I whakatakotoria enei taro ko tahi tekau ma rua i tenei hapati i tenei hapati ki runga ki te tepara. (CM1 1847, p.14)

Tihipaite Tishbite (n)

Na Iraia te Tihipaite, te tangata o Kiriara i mea atu ki a Ahapa. (Mang.1 1840,p.72)

tikapa teacup (n)

Tangohia mai nga mea a te Pakeha ki roto ki o koutou whare, nga tepu, nga turu, nga tikapa, nga pereti, nga maripi, nga paoka. (MM2 2a:15 1862,p.19)

tima patu witi steam thrasher (n)

Na te tima patu witi hou nei i hohoro ai, katahi ano te mea mahi pai ko tenei mahini; oti ana te puhera witi te patu te tatari i te miniti kotahi. (MM2 6:3 1859,p.7)

topaha topaz (n)

Ko te tuawaru he perira; ko te tuaiwa he topaha; ko to ngahuru he karihoparaha. (Pai.3 1837, p.355)

Ko te harariu, ko te topaha, ko te raimona, ko te perira, ko te onika, ko te hapapa. (Kareti 12 1856,p.393)

tupara 'two barrel' (n)

Riro ora mai ana i a matou 6 nga tangata, me nga pu, he maha noa atu, he mea pai tonu, he raiwhera etahi, he tupara etahi. (MM2 7:18a 1860,p.2)

He tupara te pu ra. I whati te raparapa i te wahi o te puititanga. (MM2 2a:13 1862,p.9)

waipara viper (n)

E nga neke, e nga wakatupuranga waipara, me aha ka rere ai koutou i te wakawa o te reinga?. (Syd.4 1833,p.45)

wakaparahi to become brass (vi)

A, ka wakaparahi to rangi i runga i to mahunga, ka wakarino hoki te wenua i raro i a koe. (Pai.15a 1840, p.115)

whakahapati to keep the sabbath (vi)

Me whakahapati ta koutou hapati i te iwa o te marama i te ahiahi. (Maun.14a 1844,p.119)

whakakatipa to make (into) a constable (vi)

Ma nga Kai-whakarite-whakawa te whakaaro ki te whakakatipa i etahi tangata noa, kaua hei katipa tuturu, engari mo taua takiwa kau, mo taua wahi kau. (Auck.6 1858,p.49)

whakakatipatia to be made a constable (vi)

He ingoa tenei mo te tangata e whakaturia ana e te Kai-whakarite-whakawa, hei Katipa mo tetahi takiwa kau, whakakatipatia ana e nga Kai-whakarite-whakawa Hatihi tokorua, tokohia atu ranei. (Auck.6 1858,p.49)

whakaparahi brush (vi)

He moenga, he tepu, he nohoanga, he karaihe, he manara, he parahi mahunga, he heru, he taora horoi, he hopi. (MM2 6:20 1859,p.5)

whakaparahi to become brass (vi)

Ka meinga to koutou rangi kia whakarino, to koutou whenua hoki kia whakaparahi. (Maun.14a 1844,p.129)

whakapihopa bishopric?/bishophood? (n)

I takoto hoki he tikanga na te Hahi, hei mea e kore ai e tino roa te whakariterite i nga tautohetohenga a nga Hahi, a nga Pihopa ki a ratou whakaPihopa. (Martin 3 1863,p.84)

whare paparakauhe public house (n)

A kahore he whare Paparakauhe o Nepia, i kore e he te Ture waipiro i aia. (Wan.1 2:31 1875,p.406)

whare paraikimite forge (n)

Ko te utu tenei e ho atu nei ki te kai hopu i nga tangata i tahaetia nga mea o te whare paraikimite ki Waipapa. (KNT 1:12a 1842,p.52)

whare parakimete forge (n)

Na te kura ake ano te whare parakimete, he mea tuku mai na Kawana Ta Hori Kerei, no nga wa o mua. (MM2 3a:4 1863,p.15)

Whare Paremata basement? (n)

Ka tangohia nga papa o te paremata, kawea ake ana ki te papa takatakahi. (MM2 1:2 1855,p.4)

Whare Paremata Parliament (n)

Ka tukua atu ki nga Mema o te Whare Paremata. (Wan.1 3:38 1876,p.395)

whare ta nupepa newspaper printing office (n)

Kotahi Nupepa e uta i te wiki i te whare Ta Nupepa o te Wananga, Nepia. (Wan.1 2:13 1875,p.112)