A grey background indicates that citations were written by Māori.
reti rent (n)
Ka whakaputa i tetahi kararehe kua mau i runga i te tikanga o te Ture hei whakarite Utu-reti. (Auck. 6 1858,p.26)
Apititia te reti o Otaki e 35∫. ki te 58∫. ka 95∫. (MM2 7:15 1860,p.41)
Kahore he toto o te reti; no te hoko whenua te toto. (MM2 7:18 1860,p.33)
Ko te tikanga ra tenei o te Whakapono kia whakarerea e au nga he katoa. Na, muri atu, ko te tuku whenua, ko te reti. (MM2 7:13 1860,p.17)
Kei tupu he raruraru kei pera me ta Te teira raua ko Wiremu kingi, no reira ka riria nga Reti o Waikato nei. (Hoki 12:8 1862,p.2)
Ko te whenua reti, me he mea he hoiho, kau ranei, ko te utu mo te mea kotahi, kaua e neke ake i 1∫ 10s. (MM2 2a: 13 1862,p.11)
I a Ika ano hoki nga moni e takoto ana, he utu no te reti o tona whare. (MM2 3a:2 1863,p.22)
Kaua hoki e hoatu e te kai-utu-reti he moni hei whakaiti mo te utu tuturu o te reti. (Martin 2 1872,p.4)
Kua araia te Reti ki nga Pakeha maori me te hoko kua waiho ma te Kawanatanga anake e hoko, e Reti nga takiwa maori. (Wan.1 1:3 1874,p.9)
reti rental (adj)
Hohoro te whakaae i nga ture reti whenua ki Wanganui ki Rangitikei. (MM2 7:18 1860,p.33)
I runga i te hokonga tino whakamarere rawa atu i te utu reti ranei utu mo tetahi whenua ke atu ranei ki te tangata ki nga tangata katoa. (Govt.17 1862,p.7)
Me timata tonu te retinga i te ra i tuhia ai te pukapuka reti. (Martin 2 1872,p.4)
Mo nga mahi Reti o te Kawanatanga ki nga takiwa o te tai whakararo. (Wan.1 1:3 1874,p.9)
reti to rent (vt)
Ma Te Kawana e whaka rite te Runanga, ma taua Runanga e mahi aua whenua, e whakaputa nga hua, ara, mana e reti e hoko, e aha aua whenua. (MM2 5:1 1858,p.4)
E retia ana ki nga Pakeha, nui noa atu nga moni e riro ana i a ia. (MM2 7:17 1860,p.31)
Kahore e puta he utu mo te he o te tangata e hoko e reti ana e nohoia ana ranei nga whenua Maori. (Govt.17 1862, p.12)
Ma nga tangata i tuhia nga ingoa ki roto ma ratou tahi e reti taua whenua, engari kaua e neke ake nga tau mo te retinga i te rua-tekau-ma-tahi. (Martin 2 1872,p.3)
Kua waiho ma te Kawanatanga anake e hoko, e Reti nga takiwa maori. (Wan.1 1:3 1874,p.9)
retia to let (vi)
E kore koe e pai kia retia to whenua?. (MM2 7:15 1860, p.34)
Ko to te Maori whenua ake, e retia ana ki te Pakeha. (MM2 7:18 1860,p.51)
Kua waiho ma te Kawanatanga anake e hoko, e Reti nga takiwa maori. (MM2 7:15 1860,p.21)
Kia kaua nga piihi o tona rohe e hokoa, e Retia ranei. (Wan.1 1:3 1874,p.9)
retinga rental (n)
Mote tukunga atu mo tetahi atu Whenua mo te taumautanga mo te retinga mo etahi atu mea. (Govt 17 1862,p.5)
Ma nga tangata i tuhia nga ingoa ki roto ma ratou tahi e reti taua whenua, engari kaua e neke ake nga tau mo te retinga i te rua-tekau-ma-tahi. (Martin 2 1872,p.3)
Me timata tonu te retinga i te ra i tuhia ai te pukapuka reti. (Martin 2 1872,p.3)
Me timata tonu te retinga i te ra i tuhia ai te pukapuka reti. (Martin 2 1872,p.8)
Ka whakariterite matou ko nga Iwi nona aua whenua i nga tikanga mo nga Reti, me te maha hoki o nga tau hei Retinga. (Wan.1 1:3 1874,p.11)
Koia tenei £750 mo te tau, te retinga o taua whenua i nanoa nei. (Wan.1 1:10 1874,p.58)
retitia to be rented (vt)
Kia kaua nga piihi o tona rohe e hokoa, e Retia ranei. (Auck.6 1858,p.20)
Ka mea ahau kia retitia toku whenua, a te Wharau, ka mea koe, 'Kahore', na, kei a koe anake te ture. (MM2 7:15 1860,p.28)
Hareti Sardites (n)
Na Herete, ko te hapu o nga Hareti. (Maun.14b 1844,p.214)
heretiki heretic (n)
E mea ana nga heretiki mo nga kaiwhakaako o te Hahi Katorika enei kupu. (Pom.8 1847,p.135)
Na, na tetahi heretiki i tatau ki te kotahitanga o te Atua; na tetahi atu, ki te Hata Terinita, ara, ki nga hunga e toru o te Atua kotahi. (Pom.3 1860,p.173)
Tenei te ingoa mo ratou, na, ko nga heretiki me nga kimatiki, ara, te hunga turi ratou ki te mana ako o te Hahi, ki tona heparatanga ranei, ki te ako ano o te whakapono ranei. (Pom.3 1860,p.171)
heretiki heretical (adj)
Ko te noho ki nga hahi heretiki. - Ko te haere tahi ki nga hunga whakahe ki te whakaponotanga. (Pom.8 1847,p.436)
Ko te noho ki nga hahi heretiki. - Ko te haere tahi ki nga hunga whakahe ki te whakaponotanga. (Pom.6 1879,p.53)
heretikitanga heresy (n)
He kaikohuru hoki te Tiaporo no te timatanga; ko te matua o te teka, o te heretikitanga, ko te rangatira o te ao pouri. (Po.8 1847,p.184)
honorekoretia to be dishonoured (vi)
E wakatokia honore koretia, e wakaarahia kororiatia ana. (Syd.7 1833,p.53)
honoretia honourably (adj)
Na Ingarani ia i tiki atu i whakaputa ki waho i te whare pouri, whakanohoia honoretia ana ki runga ki te torona o te kingi. (MM2 5:13 1858,p.4)
itareti interest (n)
Kua heke haere te itareti ki te £100 o nga moni tahua. (Misc.5 1899)
itereti idolatry (n)
A ma tona kaha e aporuhio ana ahau i a koe i te herenga katoa o te ekomunikahio me te itereti. (Pom.8 1847,p.306)
kai reti rentor (n)
Kua araia te Reti ki nga Pakeha maori me te hoko kua waiho ma te Kawanatanga anake e hoko, e Reti nga takiwa maori. (Martin 2 1872,p.4)
kai utu reti lessee/tenant (n)
Kaua hoki e hoatu e te kai-utu-reti he moni hei whakaiti mo te utu tuturu o te reti. (Martin 2 1872,p.4)
He korenga no nga utu Reti mo nga tau ka toru, ka wha ranei, kahore ano nei e whakaputaina mai e nga Kai-utu Reti. (Wan.1 1:3 1874,p.10)
He rite tonu no te homai a te kai utu Reti i nga moni utu Reti ki nga tangata o roto i te Karaati ranei te paanga o te tangata ki taua whenua Reti Karaatitia ra. (Wan.1 1:3 1874,p.10)
kareti carriage (n)
He mea mahi nga Kooti me nga Kareti, ki te tikanga o nga tauira hou, o Tawahi o Merika, a he mea mahi pai te hanga o aua mea. (Wan.1 2:13 1875,p.111)
kareti carrot (n)
Ki te pakeha ka nui te pai o te kareti, o te tonape, o te paukena ki roto ki te hupa. (Martin 4 1869,p.18)
kareti college (n)
Ka puta tana kupu riri ki tetehi o nga Tuari o te Kareti. (Auck.8 1854,p.21)
Ko etahi o nga tai-tamariki o aua motu, i whakaakona ki te Kareti o te Pihopa. (MM2 3:4 1857,p.16)
E toru te au ma tahi, nga tamariki e akona ana i te Kura (Kareti) i te Aute. (Wan.1 2:19 1875,p.208)
kareti ako kura (university?) (n)
Ko te Kareti ako Kura, a tae noa ki te Hohipera i Terehi. (Wan.1 3:34 1876,p.364)
kereti carrot (n)
Me ngaki i te puka, i te kereti, i te pi. (KNT 3:6 1844,p.26)
Kereti Cherethites (n)
Aue te mate mo nga tangata i nga tahatika o te moana, mo te iwi o nga Kereti!. (Kareti 12 1856,p.545)
Ka haere ki raro a Haroko, a Natana, a Penaia, me nga Kereti me nga Pereti. (Pom.6 1879,p.398)
Keretimi Cherethims (n)
Ka hatepea atu e ahau nga Keretimi, ka huna ano e ahau nga morehu o te taha tai. (Kareti 12 1856,p.388)
maretire (as a martyr?) (adj)
I mate maretire ki hea a hato Petero raua ko hato Pauro?. (Pom.8 1847,p.374)
maretire martyr (n)
E te rangatira o nga Maretire, Inoi mo matou. (Pom.1 1842,p.52)
Ka tini mano nga Keritiano i noho pakeke ki te whakaaro mo te karakia a whakamatea rawatia ana, to ratou ingoa nui ko nga Maretire. (Pom.8 1847,p.217)
He tokomaha rawa o nga Maretire i kaha, i maia, i pai kia whakaheke to ratou toto hei tohu hoki o te pono o te Wangeriona. (Pom.3 1860,p.170)
mihaneretia to be evangelised (vi)
Ki te hunga wakapono katoa o ia wahi o ia wahi o te ao Maori nei kua mihaneretia. (Col.5 1850,title page)
Ko nga inoinga, ko nga wakawetainga, ko nga wakapainga no nga wenua katoa kua Mihaneretia. (Col.5 1850,title page)
moni reti rental money (n)
A ko aua moni Reti me aua moni utu o te mahinga o taua whenua, me wehewehe aua moni, ma te tangata nana nei i toni tenei Whakawa. (Wan.1 2:14 1875,p.128)
moni utu reti rental money (n)
He rite tonu no te homai a te kai utu Reti i nga moni utu Reti ki nga tangata o roto i te Karaati ranei te paanga o te tangata ki taua whenua Reti Karaatitia ra. (Wan.1 1:3 1874,p.10)
Oretinahia Ordination (n)
Ko te Eketema Ukehio, ko te Oretinahia, ko te Marenatanga. (Pom.6 1879,p.14)
Oretinahio Ordination (n)
He aha te Hakerameta o te Oretinahio?. (Pom.1 1842, p.44)
Ko te Iriiringa, ko te Kowiremahio, ko te Eukaritia, ko te ripene-tatanga, ko te Eketema Ukehio, ko te Oretinahio, ko te marenatanga. (Pom.1 1842,p.43)
Ma te Oretinahio e tukua ana te kaha me te keratia kia whakaritea paitia nga mahi tapu o te Hahi. (Pom.8 1847, p.xiii)
oretinahiotia to be ordained (vt)
Mo te inoi ki te Atua kia pai nga minita o tona Hahi e oretinahiotia ana i aua taima. (Pom.8 1847,p.256)
parairetia to bridle (vt)
Ko te tangata mahi he, e whiua ana, ko te tangata whakaaro kino, e parairetia ana, e mataku ana ki te mahi he, he mea kei pa te whiu ki a ia ki te pokanoa ia. (MM2 4:9 1857,p.7)
Ki te mea he ahua karakia to tetahi i roto i a koutou, a kahore e parairetia e ia tona arero, he tinihanga hoki nona ki tona ngakau, he maumau karakia tana. (Pom.6 1879,p.184)
pareti plate (n)
I wharikitia hoki e taua wahine, he pareti, he maripi, he paoka, ki te aroaro o Te Pokiha ma. (MM2 2a:11 1862,p.4)
Pareti Pharzites (n)
Na Parete, ko te hapu o nga Pareti. (Maun.14b 1844,p.214)
pereti bridge (n)
Ka kohikohia e toku iwi e Ngatiraukawa nga moni mo nga pereti mo nga whare karakia. (MM2 7:15 1860,p.40)
Ko enei moni e riro ana i te Kawana tanga e utua ana ki nga kai hanga i nga pereti, ki nga kai mahi i nga rori. (MM2 7:15 1860,p.2)
Ka taiepatia e nga Maori te whenua, e tata ana, a tae noa ki te Pereti i Orua. (Wan.1 2:22 1875,p.256)
pereti plate (n)
E horoia ana hoki e koutou a waho o te kapa, o te pereti. (Syd.4 1833,p.45)
Moenga, Tepera, Nohoanga, te Pereti, Maripi, Pauka, Pune. (Bud.1 1847,p.10)
He mea tahu ki te pereti rino kia kaka rawa, ka whakapiri mai ai ki te kiri o te tangata. (Martin 3 1863,p.17)
Pereti Pelethites (n)
Ka haere ki raro a Haroko, a Natana, a Penaia, me nga Kereti me nga Pereti. (Pom.6 1879, p.398)
raiperetia to be libelled (vi)
Ka panui i te Raipere mo tetahi tangata, ka anga ranei ka whakawehiwehi i te tangata ki te ki ka Raiperetia e ia. (Auck.6 1858,p.21)
Reihi Metini Pereti Maiden Plate Race (n)
Reihi Metini Pereti:- Mo nga hoiho ki ano i wini Reihi i mua, a ki ano i puta he moni wini maana i runga ake i te £10. (Wan.1 2:31 1875,p.411)
riiri reti lease (deed) (n)
Kia tuhituhia e ratou o ratou ingoa ki te Riiri hoko. (Wan.1 2:27 1875,p.336)
Riperetinai Libertines (n)
A ka wakatika etahi o te wakaminenga e meinga nei no nga Riperetinai. (Pai.3 1837,p.166)
Riperetini Libertines (n)
Ka whakatika etahi o te whakaminenga e karangatia nei no nga Riperetini. (Pom.6 1879,p.131)
tereti slate (n)
Ko nga waiu i riro i tenei i tera, ka tuhituhia tonutia e ia ki te tereti. (MM2 6:22 1859,p.3)
tereti thread (n)
Nana hoki i ho atu ki a ia tetahi kakahu kaone e meatia ai ki nga tereti me nga pani tini ke. (Pom.3 1860,p.28)
Teretihiona Tradition (n)
E mea ana nga Pikopo kahore i poto mai ki roto ki te karaipiture nga ture a te Karaiti, engari kei nga kupu i tukua noatia iho e nga Apotoro ki te Hahi. Ko to ratou ingoa mo enei tikanga ko Teretihiona. (Lond.4 1852,p.12)
He aha ta Paora korero mo nga Teretihiona o nga Hurai puta ke i te karaipiture?. (Lond.4 1852,p.14)
utu reti rental payment (n)
He korenga no nga utu Reti mo nga tau ka toru, ka wha ranei, kahore ano nei e whakaputaina mai e nga Kai-utu Reti. (Wan.1 1:3 1874,p.10)
wakahonorekoretia to dishonour (vt)
Nga inoinga o te Rohario ko nga inoinga ano hei wakahonore ki te ora o Hehu Kerito, ki te ora hoki o Maria. (Pai.9 1840,p.75)
wakahonoretia to honour (vt)
E meinga ana e tatou kia iti te honore, ka wakahonoretia nuitia enei. (Syd.4 1833,p.164)
Ka wakahonoretia matou e ratou ki nga honore maha. (Syd.4 1833,p.133)
Kia ko tahi mea e wakahonoretia, kia ko tahi mea e waka kinongia. (Syd.4 1833,p.144)
Waka honoretia tou matua tane, tou matua wahine. (Syd.4 1833, p.32)
Tangohia ra pea ia mo ta te Ariki ki te hari katoa, a kia wakahonoretia aua tangata penei. (Pai.1 1835,p.14)
Ka wakapaingia ka wakanuia ka wakahonoretia te kingi o te rangi e ahau. (Pai.12 1840,p.18)
E te takakau wakahonoretia, Inoi mo matou. (Pom.1 1842,p.52)
E tino pai kia wakahonoretia nuitia te Atua. (Pom.1 1842,p.54)
whakahonoretia honour (n)
Ko Ihu Karaiti hoki to matou Ariki, ko ia, ko koe, ko te Wairua Tapu ano hoki te whakahonoretia, te whakamoe-mititia, a, ake ake ake. (Misc.10 1850,p.32)
whakahonoretia to honour (vt)
Whakahonoretia nga tangata katoa; arohaina nga hoa wakapono; E wehi i te Atua; Whakahonoretia te kingi. (KNT 2:5 1843,p.20)
Kaua e whakaaro ki te kanohi o te rawakore, kaua hoki e whakahonoretia te kanohi o te nui. (Maun.14a 1844, p.108)
Hua noa a Hamana ko ia te kiia ana kia whakahonoretia e te kingi. (Kareti 9 1849,p.46)
Whakahonoretia tou papa me tou whaea. (Kareti 3 1849, p.7)
Ko nga ture kia marama ki nga whenua katoa, kia whaka honoretia e te katoa. (MM2 7:13 1860,p.28)
Ko nga tangata e rongo ana ki au kupu, whakahonoretia. (Martin 3 1863,p.49)
whakamaretiretia to be martyred (vi)
Mo te aha e whakahonore ana te Hahi ki a hato Petera raua ko hato Pauro i te ra ko tahi? Mo te mea kua whakamaretiretia raua mo Hehu Kerito i te ra ko tahi. (Pom.8 1847,p.373)
